KRİPTO PARA YASASI (2025)

Kripto para yasası olarak bilinen, 2 Temmuz 2024 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan 7518 sayılı “Sermaye Piyasası Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun,” Türkiye’nin sermaye piyasası mevzuatına önemli yenilikler getirmiş, özellikle kripto varlıkların yasal çerçevesini oluşturmuştur.

KRİPTO VARLIK NEDİR? 

Kripto varlık, dijital veya sanal bir ortamda, kriptografi ile güvence altına alınmış, değer saklama, transfer veya değişim aracı olarak kullanılabilen bir tür dijital varlıktır. Genellikle blockchain (blokzincir) teknolojisi üzerinde çalışır ve merkezi olmayan bir yapıya sahiptir. İşlemleri güvenli hale getirmek ve yeni birimlerin oluşturulmasını kontrol etmek için kriptografik yöntemler kullanılır. Fiziksel karşılığı olmayan kripto varlıklar, blokzincir adı verilen bir defter üzerinde tutulur ve bu kayıtlar değiştirilemez niteliktedir.

7518 Sayılı Kanunda kripto varlık “Dağıtık defter teknolojisi veya benzer bir teknoloji kullanılarak elektronik olarak oluşturulup saklanabilen, dijital ağlar üzerinden dağıtımı yapılan ve değer veya hak ifade edebilen gayri maddi varlıklar” olarak tanımlanmıştır. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından yayımlanan Ödemelerde Kripto Varlıkların Kullanılmamasına Dair Yönetmelikte ise , “dağıtık defter teknolojisi veya benzer bir teknoloji kullanılarak sanal olarak oluşturulup dijital ağlar üzerinden dağıtımı yapılan, ancak itibari para, kaydi para, elektronik para, ödeme aracı, menkul kıymet veya diğer sermaye piyasası aracı olarak nitelendirilmeyen gayri maddi varlıklar” olarak tanımlanmıştır.

Kripto Para Yasası olarak bilinen 7518 Sayılı Kanun , sermaye piyasasındaki düzenlemeleri teknolojik gelişmeler ve piyasa dinamiklerine uygun hale getirmek, şeffaflığı sağlamak ve yatırımcıların haklarını koruma amacıyla yürürlüğe girmiştir.  Kanun, kripto varlıklar ve varlıklara ilişkin faaliyetler, Kripto Varlık Hizmet Sağlayıcılarının ( KVHS) düzenlenmesi, kripto varlık platformlarının denetimi, yaptırımların belirlenmesi ve uyum sağlanması alanlarında yeni hükümler öngörmektedir.

7518 SAYILI KANUNDA YAPILAN TANIMLAR 

Kanunda;

Cüzdan : Kripto varlıkların transfer edilebilmesini ve bu varlıkların ya da bu varlıklara ilişkin özel ve açık anahtarların çevrim içi veya çevrim dışı olarak depolanmasını sağlayan yazılım, donanım, sistem ya da uygulamaları,

Kripto varlık : Dağıtık defter teknolojisi veya benzer bir teknoloji kullanılarak elektronik olarak oluşturulup saklanabilen, dijital ağlar üzerinden dağıtımı yapılan ve değer veya hak ifade edebilen gayri maddi varlıklar,

Kripto varlık hizmet sağlayıcı : Platformları, kripto varlık saklama hizmeti sağlayan kuruluşları ve bu Kanuna dayanılarak yapılacak düzenlemelerde kripto varlıkların ilk satış ya da dağıtımı dâhil olmak üzere kripto varlıklarla ilgili olarak hizmet sağlamak üzere belirlenmiş diğer kuruluşları,

Kripto varlık saklama hizmeti : Platform müşterilerinin kripto varlıklarının veya bu varlıklara ilişkin cüzdandan transfer hakkı sağlayan özel anahtarların saklanmasını, yönetimini veya Kurulca belirlenecek diğer saklama hizmetleri,

 Platform : Kripto varlık alım satım, ilk satış ya da dağıtım, takas, transfer, bunların gerektirdiği saklama ve belirlenebilecek diğer işlemlerin bir veya daha fazlasının gerçekleştirildiği kuruluşlar, olarak tanımlanmıştır.

KRİPTO VARLIK HİZMET SAĞLAYICILARI 

Kripto varlık hizmet sağlayıcıları, kripto varlıklarla ilgili çeşitli hizmetler sunan kişi ya da kuruluşlardır. Bu hizmetler, genellikle kripto varlık alım satımı, saklanması, transferi, dönüştürülmesi ve ilgili finansal hizmetlerin sağlanmasını içerir.

7518 sayılı kanunda hizmet sağlayıcılar “Platformları, kripto varlık saklama hizmeti sağlayan kuruluşları ve bu Kanuna dayanılarak yapılacak düzenlemelerde kripto varlıkların ilk satış ya da dağıtımı dâhil olmak üzere kripto varlıklarla ilgili olarak hizmet sağlamak üzere belirlenmiş diğer kuruluşlar” olarak tanımlanmıştır.  Söz konusu düzenleme ile ülkemizde faaliyet gösteren veya gösterecek olan kripto varlık hizmet sağlayıcıları 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu (Kanun) kapsamında Sermaye Piyasası Kurulu düzenleme ve denetimi yetkisi altına alınmıştır.

Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine Dair Tedbirler Hakkında Yönetmeliğin (Tedbirler Yönetmeliği) 4. maddesi 1. fıkrasına 01 Mayıs 2021 tarihli ve 31471 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Yönetmelik değişikliği ile eklenen (ü) bendine göre, “kripto varlık hizmet sağlayıcılar” belirtilen tarih itibariyle yükümlüler arasına alınmıştır. Kripto varlık hizmet sağlayıcılar tarafından Bakanlıkça belirlenen usul ve esaslar dahilinde devamlı bilgi verilmesi zorunludur.

KRİPTO VARLIK HİZMET SAĞLAYICILARIN  YAPACAKLARI BAŞVURU İLE BİRLİKTE GÖNDERMESİ GEREKEN BELGELER (EK-1)

• Kanunun Geçici 11 inci Maddesi uyarınca kripto varlık hizmet sağlayıcılığı faaliyetinde bulunmaya devam edileceğine dair beyana ilişkin yetkili organ kararı,
• Ortaklar ile yönetim kurulu üyeleri, genel müdür ve genel müdür yardımcılarına ilişkin;
• Son 6 ay içerisinde alınmış adli sicil belgesi,
• Nüfus cüzdanı örneği (TC vatandaşları)/pasaport örneği (Yabancı kişiler),
• Diploma örneği ve özgeçmiş,
• Şirketin; ismi Kullandığı bilgi sistemleri altyapısına,Müşteri varlıklarının korunmasına ilişkin süreç ve araçlarına,Yapılan işlemlerin blokzinciri sistemine işlenmesine ilişkin süreçlere,Diğer iç ve dış sistemlerle yapılmış entegrasyonlarına (AML/CFT sistemleri, kamu otoritelerine raporlama vb.),Operasyon ve raporlama süreçlerine ve Risk yönetim süreçlerinin işleyişine yönelik açıklamalar ile ilgili belgeler,
• Şirketin saklama altyapısına ilişkin olarak aşağıda yer alan hususları içeren;Kripto varlıkların ve müşterilerin nakit varlıklarına ilişkin saklama sisteminin işleyişine,Kripto varlıkların saklaması için Şirket dışından hizmet alınıp alınmadığına,Kripto varlıkların saklamasının hangi cüzdan teknolojileri kullanılarak yapıldığına yönelik açıklamalar ile ilgili belgeler,
• Organizasyon şeması.

Yukarıda belgelerin eksiksiz şekilde tamamlanması, bu evraklara ek olarak “Bilgi Formu“nun doldurulması ve bu şekilde başvuru yapılması gerekmektedir.

KRİPTO VARLIK HİZMET SAĞLAYICILARININ SORUMLULUKLARI

MÜŞTERİNİN TANINMASI YÜKÜMLÜLÜĞÜ : Kripto varlık hizmet sağlayıcıları ile bu platformlardan hizmet alacak kullanıcılar arasında sözleşme yapılması esas olduğundan ve yapılan sözleşmeye istinaden kurulan üyelik kapsamında müteakip işlemler gerçekleştirilebildiğinden, söz konusu iş ilişkisi “sürekli iş ilişkisi” tanımına girmekte ve sözleşme yapılması esnasında tutar gözetmeksizin kimliğe ilişkin bilgilerin alınması ve bu bilgilerin doğruluğunun teyit edilmesi suretiyle sözleşme yapılan kullanıcılar ve bu kullanıcıların adına veya hesabına hareket edenlerin kimliğinin tespit edilmesi gerekmektedir.

Kripto varlık hizmet sağlayıcıları; sürekli iş ilişkisi tesisi dışında, -Şüpheli işlem bildirimini gerektiren durumlarda tutar gözetmeksizin, -Daha önce elde edilen müşteri kimlik bilgilerinin yeterliliği ve doğruluğu konusunda şüphe olduğunda tutar gözetmeksizin, -İşlem tutarı ya da birbiriyle bağlantılı birden fazla işlemin toplam tutarı yetmiş beş bin TL veya üzerinde olduğunda, kimlik tespiti yapmak zorundadırlar. Kimlik tespitinin, iş ilişkisi tesisinden veya işlem yapılmadan önce tamamlanması gerekmektedir.

ŞÜPHELİ İŞLEM BİLDİRİMİ YÜKÜMLÜLÜĞÜ : Şüpheli işlem, 5549 sayılı Kanunun 4/1 inci maddesinde ve Tedbirler Yönetmeliğinin 27/1 inci maddesinde tanımlanmış olup, şüpheli işlem bildiriminin usul ve esasları Tedbirler Yönetmeliğinin 27 ila 30 uncu maddelerinde ve 13 Sıra No.lu MASAK Genel Tebliğinde düzenlenmiştir.

Şüpheli işlem; yükümlüler nezdinde veya bunlar aracılığıyla yapılan veya yapılmaya teşebbüs edilen işleme konu malvarlığının; yasa dışı yollardan elde edildiğine veya yasa dışı amaçlarla kullanıldığına, bu kapsamda terörist eylemler için ya da terör örgütleri, teröristler veya terörü finanse edenler tarafından kullanıldığına veya bunlarla ilgili ya da bağlantılı olduğuna dair herhangi bir bilgi, şüphe veya şüpheyi gerektirecek bir hususun bulunması halidir.

Şüpheli bir işlemle karşılaşıldığında, işlem hakkında yetki ve imkânlar ölçüsünde araştırma yapıldıktan sonra, edinilen bilgi ve bulgular çerçevesinde, Şüpheli İşlem Bildirim Formu (ŞİB formu) doldurulmak suretiyle MASAK Başkanlığına şüpheli işlem bildiriminde bulunulması gerekmektedir. Şüpheli işlemler, herhangi bir parasal sınır gözetmeksizin MASAK Başkanlığına bildirilir. Şüpheli işlemlerin devamlı bilgi verme kapsamında bildirilmiş olması şüpheli işlem bildirim yükümlülüğünü ortadan kaldırmaz.

Şüpheli işlem bildirim yükümlülüğü, kripto varlık hizmet sağlayıcı tüzel kişinin yükümlünün kanuni temsilcileri tarafından yerine getirilir.

BİLGİ VE BELGE VERME YÜKÜMLÜLÜĞÜ : 5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanunun 7 nci maddesine göre; kamu kurum ve kuruluşları, gerçek ve tüzel kişiler ile tüzel kişiliği olmayan kuruluşlar, Başkanlık ve denetim elemanları tarafından istenilecek her türlü bilgi, belge ve bunlara ilişkin her türlü ortamdaki kayıtları, bu kayıtlara erişimi sağlamak veya okunabilir hale getirmek için gerekli tüm bilgi ve şifreleri tam ve doğru olarak vermek ve gerekli kolaylığı sağlamakla sorumludur. Kendilerinden talepte bulunulanlar savunma hakkına ilişkin hükümler saklı kalmak kaydıyla, özel kanunlarda yazılı hükümleri ileri sürerek bilgi ve belge vermekten kaçınamazlar.

MUHAFAZA VE İBRAZ YÜKÜMLÜLÜĞÜ : 5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanunun 8 inci maddesine göre, yükümlüler, anılan Kanunla getirilen yükümlülüklere ve işlemlerine ilişkin her türlü ortamdaki; belgeleri düzenleme tarihinden, defter ve kayıtları son kayıt tarihinden, kimlik tespitine ilişkin belgeleri ise son işlem tarihinden itibaren sekiz yıl süreyle muhafaza ve istenmesi halinde yetkililere ibraz etmekle yükümlüdür.

YAPTIRIMLAR

Kripto varlık hizmet sağlayıcılığı faaliyetini gerekli izinleri almadan yürüten gerçek ve tüzel kişi yetkililerinin, üç ila beş yıl arasında hapis cezası ve adli para cezası ile cezalandırılacağı öngörülmektedir. Bu suçun re’sen takibinin mümkün olduğu ve pratikte soruşturma ve kovuşturmanın genellikle Kurulun bildirimi üzerine başlatılabileceği değerlendirilmektedir.

Kripto varlık hizmet sağlayıcının, görevleri kapsamında kendisine emanet edilen veya koruma, saklama ve gözetim yükümlülüğünde olduğu para, kıymetli evrak, senet, mal veya kripto varlıkları kendisinin ya da bir başkasının zimmetine geçirmesi durumunda; yönetim kurulu başkan ve üyeleri ile diğer sorumlu kişiler sekiz ila on dört yıl arasında hapis cezasına ve adli para cezasına mahkûm edilecektir. Ayrıca, oluşan zararın tazmini de hüküm altına alınmıştır.

Faaliyet izni iptal edilen bir kripto varlık hizmet sağlayıcının; yönetim veya kontrolünü hukuken ya da fiilen elinde bulunduran gerçek kişi ortaklarının, kripto varlık hizmet sağlayıcısının veya müşterilerinin kaynaklarını, doğrudan ya da dolaylı olarak kendi çıkarlarına veya başkalarının menfaatine kullandırması, zimmet suçu olarak değerlendirilecektir. Bu fiilleri işleyenlere 12 ila 22 yıl arasında hapis ve yirmi bin güne kadar adli para cezası verilecek; ancak, adli para cezası, uğratılan zararın üç katından az olamayacaktır. Ayrıca, meydana gelen zararın müştereken ve müteselsilen tazmini hükme bağlanacaktır.

İzinsiz sermaye piyasası faaliyetlerinin internet aracılığıyla yürütülmesi durumunda, bu içeriklerin çıkarılması ve/veya erişimin engellenmesi konusunda Kurul yetkilendirilmiştir. Kurulun ayrıca kripto varlık hizmet sağlayıcılarının mali yapılarının güçlendirilmesini talep etme, faaliyetlerini geçici olarak durdurma ya da faaliyet izinlerini iptal etme yetkisi bulunmaktadır.

SIKÇA SORULAN SORULAR

1- KRİPTO VARLIKLARIN ALIM SATIMI YASAL MIDIR? 

Fikri mülkiyet kapsamında değerlendirilen ve Blockchain teknolojisine dayanan Bitcoin gibi kripto paraların alım satımı, aksi yönde bir yasal düzenleme olmadığı sürece hukuka uygundur. Ancak faaliyetler SPK’nın belirlediği kurallar çerçevesinde gerçekleştirilmelidir.

2- KRİPTO PARA YASASINA GÖRE YABANCI PLATFORMLAR TÜRKİYE’DE FAALİYET GÖSTEREBİLİR Mİ? 

 SPK’dan lisans alma zorunluluğu yabancı platformlar için de geçerli olup SPK‘dan lisans almaları ve aksi yönde bir yasal düzenleme olmadığı takdirde Türkiye’de faaliyet göstermelerine engel yoktur.

3- KRİPTO PARA YASASINDA BELİRTİLEN YAPTIRIMLAR HANGİ DURUMLARDA UYGULANIR? 

Lisansız faaliyet gösterme, müşteri varlıklarının usulsüz kullanımı gibi durumlarda yaptırım uygulanır.

4- KRİPTO VARLIK HİZMET SAĞLAYICI BAŞVURUM REDDEDİLDİ. NE YAPMALIYIM? 

Kripto varlık hizmet sağlayıcı başvurunuzun reddedilmesi durumunda öncelikle Kurum tarafından tebliğ edilen ret yazısı incelenmeli, başvurunun hangi gerekçeler ile red edildiği, bu red gerekçesinin mevzuata uyumsuzluk durumundan mı , bilgi ve belge eksikliğinden mi kaynakladığı veyahut İdarenin ret gerekçesinde belirttiği sebebin hukuken geçerli olup olmadığı gibi hususlar tespit edilmelidir.

Red gerekçesi eğer bilgi/belge eksikliğinden kaynaklıyor ise bu noktada evraklar tamamlanarak yeniden başvuru yapılmalıdır. Ancak red gerekçesinde belirtilen sebep başvurucunun kusuru veyahut hatasından kaynaklanmıyor, red sebebi Mevzuata uygun değil ise bu noktada Kurum’a itiraz edilmelidir. Reddin hukuka aykırı olması halinde İdare Mahkemesi’ne başvurarak iptal davası açabilirsiniz. Bu alanda uzman bir avukata danışarak süreçlerinizi daha etkin bir şekilde yürütebilirsiniz.