SINIR DIŞI (DEPORT) KARARINA İTİRAZ (2025)
Sınır dışı (Deport) Kararı Nedir?
Sınır dışı kararı kanunda yazılı hallerin gerçekleşmesi halinde Genel Müdürlüğün talimatı üzerine veya kendiliğinden valiliklerce alınan ve yabancı kişinin kendi ülkesine, transit ülkeye veya üçüncü bir ülkeye sınır dışı edilmesini hususlarını içeren karardır. Yazımızda sınır dışı kararı alınması ve sonrasındaki süreç ile bu karara karşı itiraz süreci ve idari gözetim kararı arasındaki farklar ayrıntılı bir şekilde açıklanacaktır.
Hangi Durumlarda Sınır dışı (Deport) Kararı Alınır?
YUKK madde 54 uyarınca aşağıda yazılı durumların gerçekleşmesi halinde yabancı hakkında sınır dışı kararı alınacaktır.
1-) Vize Süresinin Aşılması
Buna göre vize veya vize muafiyeti süresini on günden fazla aşanlar veya vizesi iptal edilenler hakkında sınır dışı kararı verilecektir.
2-) Yabancının Kaçak Olması
Türkiye’ye yasal giriş veya Türkiye’den yasal çıkış hükümlerini ihlal eden ya da bu hükümleri ihlale teşebbüs eden yabancı kaçak konumunda bulunacak olup deport edilecektir.
3-) Kamu Düzeni Bakımından Sakıncalı Hal Olması
4-) Yabancının Salgın Hastalık Taşıması
5-) Yabancının İkamet İznin İptal Edilmesi
İkamet izni bulunup da süresinin sona ermesinden itibaren kabul edilebilir gerekçesi olmadan ikamet izni süresini on günden fazla ihlal edenler, ikamet izni uzatma başvuruları reddedilenlerden on gün içinde Türkiye’den çıkış yapmayanlar için sınır dışı kararı verilecektir.
6-) Yabancının Çalışma İzni Olmadan Çalıştığı Tespit Edilmesi
7-) Yabancı Hakkında Türkiye’ye Giriş Yasağı Bulunmasına Rağmen Türkiye’ye Geldiği Tespit Edilmesi
Kamu düzeni veya kamu güvenliği ya da kamu sağlığı açısından Türkiye’ye girmesinde sakınca görülen yabancıların Türkiye’ye girişi yasaklanabilir. Bu yasağın ihlal edildiğinin tespit edilmesi halinde deport kararı verilecektir.
😎 Yabancının Türkiye’de Bulunduğu Süre Zarfında Geçimini Meşru Olmayan Yollardan Sağlaması
9-) Terör Örgütü Yöneticisi, Üyesi, Destekleyicisi vb. Olanlar Ayrıca Uluslararası Kurum Ve Kuruluşlar Tarafından Tanımlanan Terör Örgütleriyle İlişkili Olduğu Değerlendirilen Yabancılar
10-) Yabancının TCK madde 59 Kapsamında Sınır Dışı Edilmesi Gerektiği Değerlendirilmesi
Buna göre işlediği suç nedeniyle hakkında hapis cezasına hükmedilen yabancı, denetimli serbestlik tedbiri uygulanarak cezasının infazına veya koşullu salıverilmesine karar verildikten ve her halde cezasının infazı tamamlandıktan sonra, durumu İçişleri Bakanlığına bildirilir. İçişleri Bakanlığı sınır dışı işlemleriyle ilgili olarak değerlendirilmesini yapar ve yabancı kişi sınır dışı edilebilir.
11-) Türkiye’ye Giriş, Vize ve İkamet İzinleri İçin Yapılan İşlemlerde Gerçek Dışı Bilgi ve Sahte Belge Kullanılması
12-) Uluslararası Koruma Başvurusu Reddedilen, Uluslararası Korumadan Hariçte Tutulan, Başvurusu Kabul Edilemez Olarak Değerlendirilen, Başvurusunu Geri Çeken, Başvurusu Geri Çekilmiş Sayılan, Uluslararası Koruma Statüleri Sona Eren Veya İptal Edilenlerden Haklarında Verilen Son Karardan Sonra Bu Kanunun Diğer Hükümlerine Göre Türkiye’de Kalma Hakkı Bulunmayan Yabancılar
Sınır dışı Edilemeyecek Yabancılar
Normal şartlarda sınır dışı edilmesi gereken yabancı kişiler hakkında bazı durumların mevcut olması sınır dışı kararı verilmesine engel olacaktır. Bu durumları şu şekilde sıralayabiliriz;
1-) Sınır dışı edileceği ülkede ölüm cezasına, işkenceye, insanlık dışı ya da onur kırıcı ceza veya muameleye maruz kalacağı konusunda ciddi emare bulunanlar,
2-) Ciddi sağlık sorunları, yaş ve hamilelik durumu nedeniyle seyahat etmesi riskli görülenler,
3-) Hayati tehlike arz eden hastalıkları için tedavisi devam etmekte iken sınır dışı edileceği ülkede tedavi imkânı bulunmayanlar,
4-) Mağdur destek sürecinden yararlanmakta olan insan ticareti mağdurları,
5-) Tedavileri tamamlanıncaya kadar, psikolojik, fiziksel veya cinsel şiddet mağdurları.
Yukarıdaki şartların gerçekleşip gerçekleşmediği yönündeki değerlendirme her yabancı için ayrı ayrı yapılacak olup yabancılardan belli bir adreste ikamet etmeleri ya da istenilen şekil ve sürelerde bildirimde bulunmaları istenebilir.
Türkiye’yi Terke Davet
Hakkında sınır dışı karar verilen yabancıya Türkiye’yi terk etmeleri için 15 ila 30 gün arasında bir süre verilecektir. Bu sürenin sınır dışı kararında belirtilmesi gerekmektedir. Bu kişilere verilen ve hiçbir harca tabi olmayan belgeye “Çıkış İzin Belgesi” denmektedir. Bununla beraber belirli istisnai durumların varlığı halinde (kaçma ve kaybolma riski bulunması, yasal giriş veya yasal çıkış kurallarını ihlal edilmesi, sahte belge kullanılması) bu süre tanınmayacaktır.
Sınır Dışı (Deport) Durumunda İdari Gözetim
Hakkında sınır dışı kararı alınan yabancı kişiye ülkeden ayrılması için süre tanınabilecek yani yabancı terke davet edilebilecektir. Bununla beraber kaçma ve kaybolma riski taşıyan, Türkiye’ye giriş veya çıkış kurallarını ihlal eden, sahte ya da asılsız belge kullanan, kabul edilebilir bir mazereti olmaksızın Türkiye’den çıkmaları için tanınan sürede çıkmayan, kamu düzeni, kamu güvenliği veya kamu sağlığı açısından tehdit oluşturan yabancılar açısından bu süre verilmeyecek ve yabancı hakkında idari gözetim kararı alınacaktır. İdari gözetim, hakkında sınır dışı kararı verilmiş yabancının yukarıda mevcut hallerde sınır dışı işlemleri tamamlanıncaya kadar önceden belirlenmiş gözetim mekânlarında tutulmasıdır.
Buna göre idari gözetim altına alınan yabancılar barındırılmaları ve kontrol altında tutulmaları için geri gönderme merkezi denen yerlerde tutulacaklardır. Yukarıda mevcut hallerde yabancı hakkında idari gözetim kararı alınacak ya da idari gözetime alternatif yükümlülükler getirilecektir. İdari gözetim kararı valilik tarafından alınacaktır. Yabancı kişi hakkında idari gözetim kararı verildiyse kişi 48 saat içinde yakalamayı yapan kolluk birimince geri gönderme merkezlerine götürülecektir.
Uygulanacak idari gözetim süresi 6 ayı geçemeyecek olup bu süre bazı istisnai hallerde (sınır dışı etme işlemlerinin yabancının iş birliği yapmaması veya ülkesiyle ilgili doğru bilgi ya da belgeleri vermemesi nedeniyle tamamlanamaması) en fazla altı ay daha uzatılabilecektir.
İdari gözetimin devamlılığına ilişkin incelemeler Valilikçe her ay düzenli olarak yapılacak olup gerek görülen hallerde otuz günlük süre beklenmeyecektir. Her ay düzenli olarak yapılan değerlendirmelerin sonuçları da gerekçesiyle birlikte yabancıya veya yasal temsilcisine ya da avukatına tebliğ edilecektir. İdari gözetimin devamını zorunlu kılan bir hal yoksa idari gözetim sona erdirilir, Bu yabancılara, idari gözetime alternatif yükümlülükler getirilir. İdari gözetim kararına karşı idari gözetim kararına alınan yabancı, yasal temsilcisi ya da avukatı sulh ceza hakimliğine başvuru yapabilir. Mahkemeye yapılacak başvurunun idari gözetimi durdurmayacağı önemlidir.
Dilekçenin idareye de verilecek olup bu halde, dilekçe yetkili sulh ceza hâkimine ulaştırılacaktır. Sulh ceza hâkimi incelemeyi beş gün içinde sonuçlandıracak olup Sulh ceza hâkiminin kararı kesindir. İdari gözetim altında bulunan yabancı kişi, yasal temsilcisi ya da avukatı, idari gözetim şartlarının ortadan kalktığı veya değiştiği iddiasıyla yeniden sulh ceza hâkimine başvurabilir. İdari gözetim kararı, idari gözetim süresinin uzatılması da gerekçesiyle birlikte yabancıya veya yasal temsilcisine ya da avukatına tebliğ edilecektir. Yabancı kişinin avukatının bulunmaması halinde kendisi veya yasal temsilcisi kararın sonucu, itiraz usulleri ve süreleri hakkında bilgilendirilir.
Sınır Dışı (Deport) Durumunda İdari Gözetime Alternatif Yükümlülükler
İdari gözetimi sona eren veya hakkında sınır dışı etme kararı alınmış olup idari gözetim uygulanabilecek hallerden biri mevcut olan (kaçma ve kaybolma riski bulunan, Türkiye’ye giriş veya çıkış kurallarını ihlal eden, sahte ya da asılsız belge kullanan, kabul edilebilir bir mazereti olmaksızın Türkiye’den çıkmaları için tanınan sürede çıkmayan, kamu düzeni, kamu güvenliği veya kamu sağlığı açısından tehdit oluşturan) yabancılara aşağıdaki idari gözetime alternatif yükümlülükler getirilebilir. Bu alternatif yükümlülükleri şu şekilde sıralayabiliriz:
1-) Belirli adreste ikamet etme
2-) Bildirimde bulunma
3-) Aile temelli geri dönüş
4-) Geri dönüş danışmanlığı
5-) Kamu yararına hizmetlerde gönüllülük esasıyla görev alma
6-) Teminat Verme
7-) Elektronik izleme
Bu yükümlülüklerin uygulanma süresi 24 ayı geçemeyecektir. Yabancı kişi, idari gözetime alternatif yükümlülüklere uymazsa idari gözetim altına alınabilecektir. İdari gözetime alternatif yükümlülüklere karşı da itiraz edilebilmektedir.
Hakkında sınır dışı etme kararı alınmış olup idari gözetim uygulanabilecek hallerden biri mevut olan (kaçma ve kaybolma riski bulunan, Türkiye’ye giriş veya çıkış kurallarını ihlal eden, sahte ya da asılsız belge kullanan, kabul edilebilir bir mazereti olmaksızın Türkiye’den çıkmaları için tanınan sürede çıkmayan, kamu düzeni, kamu güvenliği veya kamu sağlığı açısından tehdit oluşturan) yabancı açısından idari gözetim kararı uygulanmamışsa yukarıda yazılı yükümlülüklerden birinin ya da birkaçının getirilmesi zorunludur.
Sınır Dışı Süreci Nasıl İşler
Sınır dışı etme kararı alınan yabancıların, kolluk tarafından yakalanmaları durumunda öncelikle haklarında karar verilmek üzere Valiliğe bildirilecektir. Valilik ise 48 saat içinde durumu değerlendirerek bu kişilerin sınırdışı edilip edilmeyeceğine karar verecektir. Bununla beraber olayın şartlarına göre değişkenlik gösterebilecek şekilde sınır dışı kararı verilen yabancıya ülkeyi terk etmesi için bir süre tanınabilir.
Terke davet kararı olarak adlandırabileceğimiz bu kararın dışında yabancı hakkında idari gözetim kararı verilebilir ya da doğrudan sınır dışı edilmesine karar verilebilir. Ayrıca valiliğin verdiği sınır dışı kararı sonrası taraflar aşağıda ayrıntılı bir şekilde açıklayacağımız prosedüre uyarak sınır dışı kararına itiraz edebilecektir. Bu karara itiraz edilmezse ya da itiraz reddedilirse yabancının sınır dışı edilme süreci gerçekleşecektir.
Sınır dışı edilmesine karar verilen yabancılar kolluk birimi tarafından sınır kapılarına götürülecektir. Kural olarak sınır dışı edilecek yabancıların seyahat masrafları kendilerince karşılanacak olup bununla beraber yabancının hiç parası yoksa seyahat masraflarının tamamı Genel Müdürlükçe karşılanacaktır. Böylece yabancı kişinin kendi ülkesine, transit ülkeye veya üçüncü bir ülkeye sınır dışı edilmesi işlemi gerçekleştirilecektir.
Sınır Dışı (Deport) Kararına İtiraz Nedir?
Yabancı kişi hakkında bir sınır dışı kararı mevcutsa bu karar yabancının kendisine, kanuni temsilcisine ya da avukatına tebliğ olacaktır. Eğer yabancı kişinin avukatı yoksa itiraz açısında önem taşıyan sınır dışı kararının sonucu ve gerekçesi, karara karşı başvurulabilecek kanuni yol ve süresi gibi hususlar yabancıya ya da kanuni temsilcisine bildirilecektir. Yabancı tebliğden itibaren 7 gün içerisinde idare mahkemesine başvura yapılarak sınır dışı kararına itiraz edebilir. Ayrıca mahkemeye başvuran yabancı bu başvurusunu sınır dışı etme kararını veren makama da bildirmelidir.
Mahkemeye yapılan başvurunun kural olarak 15 günde sonuçlandırılması gerekmekte olup mahkemenin yapılan yargılama sonucunda sınır dışı kararına ilişkin verdiği karar kesindir. Bununla beraber dava açma süresi içerisinde ya da yabancı kişi tarafından mahkemeye itirazda bulunulmuşsa mahkeme süreci sonunçlanıncaya kadar sınır dışı kararının duracağı yani yabancının sınır dışı edilemeyeceği hususu önem taşımaktadır.
Sınır Dışı (Deport) Kararına İtirazda Görevli Ve Yetkili Mahkeme
Sınır dışı kararına itirazda görevli mahkeme idare mahkemesi yetkili mahkeme ise sınır dışı etme kararı veren valiliğin bulunduğu ildeki idare mahkemesidir.
Sınır Dışı (Deport) Kararına İtiraz Davası Kime Karşı Açılır?
Sınır dışı kararına itiraz davasında davalı yan deport kararını veren valilik olup dava bu kuruma karşı açılacaktır.
Sınır Dışı (Deport) Kararına İtiraz Süresi Ve İdari Gözetim İtiraz Süresi
Sınır dışı kararına itiraz süresi 7 gün olup idari gözetim açısından ise kanunen düzenlenmiş bir süre bulunmamaktadır. Bu anlamda yabancı idari gözetim altında bulunulan süre boyunca, gözetime karşı sulh ceza hakimliğine itiraz edebilecektir.
Sınır Dışı Kararına İtiraz İle İdari Gözetim Kararına İtiraz Farkları
Sınır dışı kararına itiraz ile idari gözetim kararına itiraz süreci, itiraz prosedürü ve yargılama açısından özellik gösteren durumlar açısından birbirinden farklıdır. Sınır dışı kararına itirazda mahkemece yapılan yargılama boyunca sınır dışı kararı duracaktır ve yabancı sınır dışı edilemeyecektir oysa ki idari gözetim kararına itiraz edilmesi idari gözetim kararını durdurmayacaktır. Sınır dışı kararına itiraz süresi 7 gün olup bununla beraber idari gözetim açısından ise kanunen düzenlenmiş bir süre bulunmamaktadır.
Yabancı idari gözetim altında bulunulan süre boyunca, gözetime karşı sulh ceza hakimliğine itiraz edebilecektir. Sınır dışı kararına itiraz idare mahkemesine, idari gözetim kararına itiraz ise sulh ceza hakimliğine yapılacaktır.
Sınır dışı (Deport) Kararına İtiraz Yürütmenin Durdurulması
Sınır dışı kararı idari işlem niteliğinde olup, kural olarak mahkemeye başvuru yapmak kendiliğinden idari işlemin durmasını sağlamayacaktır, bu anlamda davacının talebi sonrası mahkemece ayrıca yürütmenin durdurulması kararı verilmesi gerekmektedir. Bununla beraber deport kararına itiraz konusunda kanunen istisnai bir düzenleme yapılmış ve sınır dışı kararına itiraz ile mahkemeye başvurulduğu zaman sınır dışı kararının duracağı ve yabancının da rızasının olduğu haller dışında, yargılama sonuçlanıncaya kadar yabancını sınır dışı edilemeyeceği hususu düzenlenmiştir. Bununla beraber karara itiraz süresi içerisinde de yabancı sınır dışı edilemeyeceği önemlidir.
NOT: Her ne kadar yabancı açılan sınır dışı davasına itiraz davası sonuçlanıncaya kadar deport edilemeyecek olsa da mahkemeye dava açıldığına ilişkin evrakın Göç İdaresi’ne bildirilmesi gerekmektedir. Uygulamada dava açıldığının bildirilmemesi sebebiyle deport işlemlerine devam edildiğine sıkça denk gelinmektedir. Bu riskli durum sebebiyle yabancı, deport kararına itiraz eder etmez dava açılış formu göç idaresine bildirmeli ve kayıt altına aldırmalıdır.
SIK SORULAN SORULAR
Sınır Dışı (Deport) Kararına İtiraz İle Deport İşlemi Durur Mu?
İlgili kanun hükümleri gereğince mahkeme yolu ile deport kararına itiraz edilmesi durumunda deport işlemi duracak ve yargılama sonuçlanıncaya kadar yabancı sınır dışı edilemeyecektir. Ancak deport kararına itiraz eder etmez dava açılış formu göç idaresine bildirmeli ve kayıt altına aldırmalıdır.
Sınır Dışı (Deport) Kararına İtiraz Davası Ne Kadar Sürer?
Kural olarak sınır dışı kararına itiraz amacı ile mahkemeye yapılan başvuruların on beş gün içinde sonuçlandırılması gerekmekte olup bununla beraber bazı durumlarda dava süreci, mahkemenin yoğunluğu gibi diğer sebepler dolayısı ile biraz daha uzun sürebilmektedir.
Sınır Dışı (Deport) Kararına İtiraz Davasında Verilen Karar Kesin Mi?
Mahkemenin sınır dışı kararına itiraza ilişkin verdiği karar kesin nitelik taşımaktadır. Bu sebeple verilen karara itiraz hakkı bulunmamaktadır.
Sınır Dışı Kararı Verildi Ne Yapmam Gerekir?
Hakkında sınır dışı kararı verilen yabancı karara itiraz etmek istiyorsa, 7 gün içerisinde İdare Mahkemesine gerekli başvuruyu yapmalı ve sınır dışı kararına itiraz sürecini gerçekleştirmelidir.
İkamet İznim Yenilenmedi Sona Erdi Sınır Dışı Edilir Miyim?
İkamet izni bulunmakla beraber ikamet izni süresinin sona ermesinden itibaren kabul edilebilir bir gerekçe olmadan ikamet izni süresini on günden fazla ihlal eden yabancı hakkında sınır dışı kararı verilecektir. Bu doğrultuda yabancının süresi içerisinde ikamet iznini uzatma başvurusu yapması gerekmekte olup aksi taktirde yabancı sınır dışı edilecektir.
Hakkımda Sınır Dışı (Deport) Kararı Olup Olmadığını Nasıl Öğrenebilirim?
Hakkında verilmiş bir sınır dışı kararının olup olmadığı ve buna ilişkin kararın verilme tarihi gibi diğer hususları öğrenmek isteyen kişi kendisi veya avukatı vasıtası ile İl Göç İdaresine başvurabilir ve bu konuda gerekli bilgileri alabilir.
Geri Gönderim Merkezi Nedir? Geri Gönderim Merkezinde Olan Yabancı Avukat Tutabilir Mi?
Geri gönderim merkezi, hakkında idari gözetim kararı mevcut olan yabancıların tutulduğu yerdir. Geri gönderme merkezinde olan yabancı, avukat tutabilecek olup bu anlamda geri gönderme merkezine gelecek noter vasıtası ile vekaletname süreci ve gerekli prosedür işlemler gerçekleştirilebilecektir.
Geri Gönderim Merkezine Alınan Yabancı Çıkabilir Mi?
Geri gönderim merkezine alınan yabancı sınır dışı kararına ve idari gözetime itiraz ederek geri gönderim merkezinden çıkabilir. Geri gönderim merkezinden çıkmak için yapılan itirazın başarılı olması içim somut sebeplere dayanması ve delillerle desteklenmesi gerekir.
Sınır Dışı (Deport) Kararına İtiraz Davası Avukatla Takip Edilebilir Mi?
Sınır dışı (deport) kararına itiraz davası avukatla takip edilebilecek bir dava olup bununla beraber yabancının geri gönderme merkezinde olması durumunda itiraz sürecini usulüne uygun yerine getirememe ihtimali, çeşitli kurumlardan gerekli belgelerin toplanması süreci, dava sürecinin teknik detaylara sahip olması aynı zamanda dava konusu nedeniyle sahip olduğu önem de göz önüne alındığında bu davanın yürütülmesinde bir avukatla çalışılmasını tavsiye etmekteyiz.
Sınır Dışı (Deport) Kararına İtiraz Dava Masrafları
Sınır dışı (deport) kararına itiraz dava masrafları 2024 yılı için ortalama 5.000,00 TL ile 15.000,00 TL arasındadır. Sınır dışı (deport) kararına itiraz dava masrafları açılacak olan davanın hangi ilde olacağı, fiziki işlem gerekliliğine göre değişmektedir. Sınır dışı (deport) kararına itiraz dava masrafını buraya tıklayarak hesaplayabilirsiniz.
