TÜRK VATANDAŞI İLE EVLİ YABANCILARIN OTURMA İZNİ

Türk vatandaşı ile evli yabancıların ülkemizde yasal ikametlerini düzenleyen en temel hukuki çare ‘aile ikamet izni’dir. 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu’nun ilgili maddeleri uyarınca, aile birliğinin korunması amacıyla yabancı eşlere ve 18 yaşından küçük çocuklara belirli koşullar dâhilinde oturma izni verilmektedir. Başvurunun kabul edilebilmesi için hem destekleyici eş hem de yabancı başvuru sahibi açısından aranan kriterler vardır. Destekleyici eşin yeterli gelir seviyesine, uygun barınma koşullarına ve tüm aile bireylerini kapsayan sağlık sigortasına sahip olması şarttır. Ayrıca son beş yıl içinde aile düzenine karşı işlenen suçlardan mahkûmiyet bulunmamalıdır. Yabancı başvuru sahibi açısından ise evliliğin resmî olması, 18 yaşını doldurmuş bulunması ve kamu düzeni veya güvenliği açısından engel teşkil edecek bir durumunun olmaması aranır. Başvuru, Göç İdaresi’nin e-ikamet sistemi üzerinden yapılır ve belgelerin eksiksiz sunulması zorunludur. İkamet izni, evlilik birliği devam ettiği sürece en fazla üçer yıllık sürelerle uzatılabilir. Ayrıca üç yıl kesintisiz evlilik halinde yabancı eş, Türk vatandaşlığı için başvuru hakkı elde eder.

Türk Vatandaşı İle Evli Yabancıların Oturma İzni Türleri

Türk vatandaşı ile evli yabancılar birden farklı ikamet türü için başvuru yapabilirler.

1-Aile İkamet İzni

Türk vatandaşı ile evli yabancılar tarafından en sık tercih edilen ikamet türüdür. Türk vatandaşı eşe dayanarak yabancı eşe ve varsa 18 yaş altı çocuklara verilir. Ancak çocukların aile izni alabilmesi için yabancı eşin çocuğun velayetine sahip olması gerekmektedir. Aile ikamet izni alan çocuklar, 18 yaşına kadar ayrıca öğrenci ikamet izni almaksızın Türkiye’de ilköğretim ve ortaöğretime devam etme hakkına sahiptir.

Çok eşli evliliklerde yalnızca bir eş yararlanabilir.

2-Kısa Dönem İkamet İzni

Aile ikamet izni şartları kaybedildiğinde kısa dönem ikamet iznine geçiş yapılabilir. Aile ikamet izni şartlarını kaybetmesi durumunda kısa dönem ikamet iznine geçirilecek olan yabancılar, en az üç yıl aile ikamet izni ile Türkiye’de kalmış olanlardan on sekiz yaşını tamamlayanlar, Türk vatandaşı ile evli olup üç yıl aile ikamet izni ile kaldıktan sonra boşanmış yabancılar (aile içi şiddet gerekçesi ile mağdur olduğunu mahkeme kararı ile ispat edenler için üç yıllık süre şartı aranmaz) ve destekleyicinin ölümü halinde bu kişiye bağlı aile ikamet izni ile kalanlar süre şartı aranmadan kısa dönem ikamet iznine başvurabilirler.

Aile ikameti ile ikamet ederken boşanma veya eşin vefatı sonrasında başvurulabilir. Destekleyici eşin vefatı durumunda, yabancı eş ve çocuklar süre şartı aranmaksızın kısa dönem ikamet izni başvurusunda bulunabilirler.

Ayrıca aile ikametiyle en az 3 yıl kalıp 18 yaşını dolduran çocuklar, artık aile izni kapsamından çıktıkları için kendi adlarına kısa dönem ikamet iznine geçebilirler.

Özel duruma göre değişmekle birlikte genellikle 1 yıllık olarak verilmektedir.

3-Uzun Dönem İkamet İzni

Türkiye’de kesintisiz 8 yıl yaşayan yabancılar başvurabilir. Aile ikamet izninde geçen süreler bu hesaba dâhildir. Uzun dönem ikamet izni süresiz oturum hakkı verse de vatandaşlık hakkı vermez.

Mülteci, şartlı mülteci ve ikincil koruma statüsü sahipleri ile insani ikamet izni sahiplerine ve geçici koruma sağlananlara, uzun dönem ikamet iznine geçiş hakkı tanınmaz.

4-Çalışma İzni

Çalışma izni aynı zamanda ikamet izni yerine geçmekte olup Türk vatandaşı ile evli yabancı Türkiye’de bir işte sigortalı olarak çalışıyorsa kendisine çalışma izni düzenlenir. Çalışma izin kartı ikamet izni yerine de geçtiğinden bu durumda Türk vatandaşı ile evli yabancının ayrıca ikamet izni başvurusu yapmasına gerek yoktur.

Aile İkamet İzni İçin Gerekli Belgeler Nelerdir?

• Başvuru Formu: E-İkamet sisteminden doldurulup yabancı ve destekleyici eş tarafından imzalanmalıdır.
• Pasaport veya Pasaport Yerine Geçen Belge: Pasaportun kimlik bilgileri, fotoğraf ve giriş-çıkış damgalarını içeren sayfaların fotokopisi; randevu günü aslı ibraz edilmelidir.
• Pasaport Tercümesi: Yabancının pasaportu mutlaka yeminli tercüman tarafından Türkçe’ye tercüme edilmeli ve noter tarafından tasdik edilmelidir.
• Biyometrik Fotoğraf (4 adet): Son 6 ay içinde çekilmiş, beyaz fonlu, ICAO standartlarına uygun olmalıdır.
• Harç ve Kart Ücreti Dekontu: İkamet izni harcı ve ikamet kartı bedelinin ödendiğine dair makbuz başvuru dosyasına eklenmelidir.
• Evlilik Belgesi: Türk evliliği için nüfus kayıt örneği veya evlilik cüzdanı; yurtdışında yapılan evliliklerde apostil şerhli ve noter onaylı Türkçe tercümeli belge gerekir.
• Sağlık Sigortası Belgesi: Tüm aile fertlerini kapsayan sigorta; SGK’dan provizyon çıktısı veya özel sigorta poliçesi kabul edilir.
• Destekleyici Eşin Kimlik Belgeleri: Türk vatandaşı ise T.C. kimlik kartı fotokopisi (aslı randevuda ibraz edilir), Yabancı destekleyici ise pasaport ve geçerli ikamet/çalışma izni veya mavi kart.
• Gelir Durumunu Gösteren Belgeler: Maaş bordrosu, banka hesap dökümü veya kira geliri belgeleri; aile fertlerinin geçimini sağlayacak düzenli gelir gösterilmelidir. Türk eşi SGK’lı ise, yabancı eşin genel sağlık sigortası kapsamına alındığına dair belge (SGK’dan provizyon çıktısı) veya en azından SGK başvuru belgesi istenir.
• Adli Sicil Kaydı: Destekleyici eşin son 5 yıl içinde aile düzenine karşı işlenmiş bir suçtan mahkûmiyeti bulunmadığını gösteren belge e-devletten temin edilebilir. Bazı durumlarda yabancı eşin de kendi ülkesinden adli sicil belgesi istenebilmektedir. Bu şart rutin bir belge olmasa da bu talebe hazırlıklı olunmalıdır.
• Vukuatlı Nüfus Kayıt Örneği: Türk eşin nüfus kayıt örneği e-devletten temin edilebilir.
• Adres Belgesi: Yerleşim Yeri Belgesi (e-Devlet’ten alınabilir); ek olarak kira sözleşmesi veya tapu fotokopisi de istenebilir.
• Çocuklara Ait Belgeler: Doğum belgesi, boşanma durumunda velayet kararı, Türkiye dışında yaşayan ebeveynden muvafakatname veya vefat belgesi. Bütün belgeler apostil şerhli ve noter onaylı tercümeli olmalıdır.
• Noter Onay ve Apostil: Türkiye dışından alınmış tüm belgeler apostil şerhi ile onaylanmalı ve yeminli tercümesi yapılmalıdır.
• Ulusal Elektronik Tebligat Adresi (UETS): Aile ikamet izni uzatma ve geçiş başvurularında PTT merkez şubelerinden alınacak UETS adresini gösterir belge temin edilmelidir. Bu adres elektronik tebligat adresi olup yabancıya yapılacak bütün yasal bildirimler bu adresten yapılacaktır. Göç İdaresi aile ikamet başvurusu bakımından başvuru formunda verilen telefon numarası ya da e-posta adresine bildirim yapacak olup UETS adresi yargı makamları, diğer kamu kurum ve kuruluşları, özel şahısların yabancıya göndereceği ihtar, ihbar vb. resmi evraklar için kullanılacaktır. Bu adrese gelen tebliatların düzenli takibi önem arz etmektedir.

Aile İkamet İzni Şartları

• Destekleyici (Türk vatandaşı veya kanunda belirtilen statüdeki kişi), ailedeki her birey için ayrı ayrı yeterli maddi imkâna sahip olmalıdır.
• Hane halkı kişi başına düşen aylık gelir, asgari ücretin üçte birinden az olmamalıdır.
• Ailenin kalacağı konut, genel sağlık ve güvenlik şartlarına uygun olmalıdır.
• Aile fertlerinin tamamını kapsayan geçerli sağlık sigortası bulunmalıdır.
• Destekleyicinin son beş yıl içinde aile düzenine karşı işlenmiş bir suçtan ceza almamış olması gerekmektedir.
• Destekleyici eşin MERNİS sisteminde güncel adres kaydının bulunması gerekir.
• Başvuru sahibi ve destekleyicinin her ikisinin de 18 yaşını doldurmuş olması şarttır.
• Resmî nikâhlı evlilik bulunması gerekmekte olup dini nikâh geçerli değildir.
• Evliliğin gerçek bir aile birliği oluşturduğu, sadece oturma izni almak amacıyla yapılmadığı Göç İdaresi tarafından incelenmektedir. Bu kapsamda sahte evlilik tespiti durumunda başvuru reddedilir.
• Başvuru sahibinin Türkiye’ye girişine engel bir durumunun bulunmaması (örneğin sınır dışı veya giriş yasağı kararı olmaması) gerekmektedir.

• Türkiye’de Yasal İkamet Hakkı: Türk vatandaşı ile evli yabancılar aile ikamet izni alarak Türkiye’de yasal olarak ikamet edebilir. Bu izin 1–3 yıl süreyle verilir ve evlilik sürdüğü müddetçe uzatılabilir.
• Sağlık Hizmetlerinden Yararlanma Hakkı: Yabancı eş, Türk vatandaşı eşin SGK sigortasından faydalanabilir. Eğer Türk eş çalışıyorsa yabancı eş “bakmakla yükümlü kişi” olarak SGK kapsamına alınır. Türk eşin sigortası yoksa, yabancı eş genel sağlık sigortası yaptırabilir veya özel sigorta kullanabilir.
• Çocukların Eğitim Hakkı: Aile ikamet izni kapsamındaki çocuklar ayrıca öğrenci ikameti almadan devlet okullarında ücretsiz eğitim görebilir. İlkokuldan liseye kadar Türk vatandaşları ile aynı şartlarda eğitim alma hakkına sahiptirler.
• Çalışma İzni Başvuru Hakkı: Aile ikameti tek başına çalışma hakkı vermez ancak yabancı eş, Türkiye’de 1 yıl aile ikametiyle kaldıktan sonra çalışma izni başvurusunda bulunabilir. Üç yıl kesintisiz evlilik halinde süresiz çalışma izni hakkı da doğabilir.
• Türk Vatandaşlığına Başvuru Hakkı: En az 3 yıl evli olan yabancılar, evliliğin fiilen devam etmesi ve kamu güvenliği açısından engel bulunmaması şartıyla vatandaşlık için başvurabilir. Vatandaşlıkla birlikte oy kullanma, pasaport alma ve tüm vatandaşlık hakları elde edilir.
• Seyahat ve Giriş-Çıkış Kolaylığı: Aile ikameti olan yabancılar, Türkiye’ye vizesiz giriş-çıkış yapabilir. İkamet süresi boyunca 90/180 gün kuralına tabi olmadan ülkede kalabilirler.
• Resmi İşlemlerde Kimlik Kullanma: Aile ikameti olan yabancılara verilen 99 ile başlayan yabancı kimlik numarası sayesinde banka hesabı açma, telefon hattı alma, noter işlemleri yapma ve e-Devlet sistemine giriş gibi işlemler yapılabilir.
• Sosyal Haklara Erişim Hakkı: Yabancı eş ikamet izniyle birlikte kira sözleşmesi yapabilir, taşınmaz edinebilir, araç satın alabilir ve yabancı ehliyetini Türk ehliyetine çevirebilir.
• Boşanma veya Eşin Vefatı Sonrası Haklar: Evlilik en az 3 yıl sürdüyse boşanma sonrası yabancı eş kısa dönem ikamete geçebilir. Eşin vefatı halinde ise süre şartı aranmadan ikamet hakkı korunur. Aile içi şiddet nedeniyle boşanmalarda 3 yıl şartı aranmaz.

Aile İkamet İznine Nasıl Başvurulur?

Türk vatandaşı ile evli yabancıların aile ikamet izni başvurusu üç aşamadan oluşur: online başvuru, randevu ve belge teslimi, başvurunun değerlendirilmesi.

• Online Başvuru (e-İkamet Başvurusu): İlk olarak Göç İdaresi’nin resmi web portalı olan e-İkamet üzerinden başvuru yapılır. Sisteme girilir ve “İlk Kez İkamet İzni Başvurusu” seçeneğini seçilir. Açılan formda başvuru türü olarak Aile İkamet İzni işaretlenir. Formda yabancının kimlik ve pasaport bilgileri, evlilik bilgileri, destekleyici eşin T.C. kimlik bilgileri, kalış adresi, talep edilen ikamet süresi gibi alanlar eksiksiz doldurulmalıdır.

Dikkat: Formdaki bilgilerin doğruluğu çok önemlidir. Özellikle Türkiye’ye son giriş yapılan pasaport numarası ve giriş tarihi, eş bilgilerinin doğru girilmesi gerekir. Online başvuru tamamlandığında sistem başvurunun alındığına dair bildirimde bulunur. Randevu tarihi ve saati başvurudan sonra genellikle 1 hafta içinde sms ya da e-posta olarak tarafınıza iletilir. Randevu tarihleri genellikle başvurudan 2-3 hafta sonrasına verilmektedir. Randevu tarih ve saatinde istenen evraklar ile ikamet ettiğiniz ilin Göç İdaresi Müdürlüğü’ne gitmeli ve evrakları teslim etmeniz gerekmektedir.

• Randevu Günü ve Belgelerin Teslimi: Sistemden alınan randevu tarihine kadar tüm gerekli belgeleri yukarıda listelendiği şekilde hazırlamanız gerekmektedir. E-ikamet başvuru formunun çıktısını alınmalı ve yabancı eş tarafından imzalanmalıdır. Randevu gün ve saatinde, yabancı başvuru sahibi ve destekleyici Türk eşi birlikte il Göç İdaresi Müdürlüğü’nde hazır bulunmalıdır.

Görevli memur, dosyanızdaki belgeleri inceler ve eksik evrak olup olmadığını kontrol eder. Bu kapsamda evliliğin gerçekliğini teyit için eşlere kısa ayrı mülakat yapılabilir (evlilik yıldönümü, eşin ailesinin ismi gibi basit sorular gelebilir).

Randevuya zamanında gitmek ve belgeleri eksiksiz sunmak çok önemlidir. Eksik belge varsa başvuru alınır ve 30 günlük süre verilir. Bu süre içinde eksik evrak tamamlanırsa başvuru işleme alınır. Tamamlanmazsa başvuru iptal edilir.

Ayrıca pasaport ve kimlik asılları mutlaka yanınızda olmalıdır. Evlilik cüzdanı vb. diğer belgelerin ise orijinallerini yanınızda bulundurmanız faydalı olacaktır.

• Başvurunun Değerlendirilmesi ve Sonuç: Belgelerin teslim edilmesiyle başvurunuz resmi olarak alınmış olur. Göç İdaresi size üzerinde dosya numarası yazan “İkamet İzni Müracaat Belgesi” adlı bir belge verecektir. Bu belge ikamet başvurusu sonuçlanana kadar yabancı eşin Türkiye’de yasal olarak kalmasına imkan verir. Hatta müracaat belgesi ile, gerekirse sonuç beklerken 15 günü aşmamak kaydıyla yurt dışına çıkıp tekrar Türkiye’ye girilebilir.

Başvuru sonrası Göç İdaresi, evrakları ve şartları inceleyerek 90 gün içinde başvuruyu sonuçlandırır. Uygulamada başvuru sonucu çoğunlukla 2-4 hafta içinde karar verilir ve ikamet izni onaylanır. Başvuru onaylandığında yabancı eş adına düzenlenen ikamet kartı basılır ve PTT ile başvuruda gösterilen adrese teslim edilir.

Aile ikamet izni başvurusu sonuçlanana kadar yabancının Türkiye’de yasal kalış hakkınız mevcutsa da bu sürede yabancının çalışması mümkün değildir. Çalışma izni ayrı bir prosedüre tabidir. Ayrıca başvuru sürecinde başvuru dosyasına verilen telefon numarasına ya da e-postanıza gelecek bildirimleri takip etmek büyük önem arz etmektedir. Göç İdaresi tarafından yapılacak bildirimler başvuru dosyasına verilen telefon numarasına ya da e-posta adresine yapılmaktadır.

Aile İkamet İzni Uzatma İşlemi Nasıl Yapılır?

Aile ikamet izni uzatma işlemi, ilk başvurudakine benzer şekilde e-İkamet sistemi üzerinden yapılır. “İkamet İzni Uzatma Başvurusu” seçilerek form doldurulur ve randevu alınır.

Yukarıda özetlendiği üzere; Online Başvuru (e-İkamet Başvurusu), Randevu Günü ve Belgelerin Teslimi, Başvurunun Değerlendirilmesi ve Sonuç süreçleri aynı şekilde uzatma başvuruların bakımından da aynıdır. Sadece online e-ikamet başvurusunda başvuru ‘Uzatma başvurusu’ olarak seçilmelidir.

Uzatma Başvurusu İçin Gerekli Belgeler

• Online uzatma başvuru formu (yabancı tarafından imzalanmalıdır),
• Pasaport fotokopisi (kimlik bilgileri ve son giriş mührü sayfasının fotokopisi çekilmeli ve başvuru dosyasına eklenmelidir),
• 2 adet biyometrik fotoğraf,
• Mevcut ikamet kartı fotokopisi,
• Türk eşe ait nüfus kayıt örneği (e-devletten temin edilebilir),
• Evlilik cüzdanı fotokopisi,
• Güncel gelir belgeleri (ücret, maaş bordrosu vb.),
• Sağlık sigortasının devam ettiğine dair belgeler (SGK dökümü veya yeni özel sigorta poliçesi),
• Türk vatandaşı eşin adli sicil kaydı,
• Yabancının adli sicil kaydı (bazı durumlarda yabancının kendi ülkesinden adli sicil kaydı istenebilmektedir)
• Yerleşim yeri belgesi (yeni adrese taşınılmışsa mutlaka adres kaydı yapılmalıdır.)

Randevu gününde yabancı, Türk vatandaşı eşiyle birlikte Göç İdaresi’ne giderek belgeleri teslim etmelidir. Başvurunun sonrası müracaat belgesi verilir ve başvuru sonuçlanana kadar yabancı müracaat belgesi ile yasal olarak ikamet eder.

Türk Vatandaşı Eş Vefat Ederse Aile İkameti İptal Olur Mu?

Türk vatandaşı eşin vefatı halinde yabancı eş ve (Türk vatandaşı olmayan) çocuklar, süre şartı aranmaksızın kısa dönem ikamete başvurabilir ve yasal olarak ikamet etmeye devam edebilir.

Ölüm halinde yabancı eşin en kısa sürede Göç İdaresi’ne bilgi vermesi ve yeni ikamet başvurusu yapması gerekir.

Yabancı ile Türk Vatandaşı Eş Boşanırsa Aile İkameti İptal Olur Mu?

Evlilik en az 3 yıl sürdüyse, boşanma sonrasında yabancı eş kısa dönem ikamete başvurabilir. Eğer evlilik 3 yıldan kısa sürdüyse, Göç İdaresi aile iznini iptal edebilir ve yabancının kısa dönem ikamete bu sebeple başvurma hakkı olmaz. Ancak boşanma sebebi aile içi şiddet ise, 3 yıl şartı aranmadan kısa dönem ikamete geçiş yapılabilir.

Boşanma halinde yabancı eşin en kısa sürede Göç İdaresi’ne bilgi vermesi ve yeni ikamet başvurusu yapması gerekir.

Aile İkamet İzni Ret Gerekçeleri Nelerdir? Aile İkamet İzni Neden Reddedilir?

Aile ikamet izni başvurusunun reddi için gerekçeler sınırlı olmamakla birlikte sık karşılaşılan sebepler aşağıdaki gibidir.

• Yasal Şartların Sağlanmaması: Gelirin yetersiz olması, evlilik belgesinin olmaması, yaş şartının sağlanmaması.
• Eksik veya Yanlış Belge: Sahte veya eksik evrak sunulması.
• Kamu Düzeni ve Güvenliği: Giriş yasağı veya sınır dışı kararı bulunması.
• Sahte Evlilik Şüphesi: Göç İdaresi’nin evliliği sahte olduğunu değerlendirmesi.
• İzin Süresinin İhlali: Uzatma başvurusu yapılmadan izin süresinin dolması ve yabancının kaçak duruma düşmesi,
• Uzun Süre Yurt Dışında Kalma: Türkiye’de ikamet niyetinin olmadığı şüphesinin doğması.

Aile İkamet Başvurusu Rededilirse Ne Olur? Aile İkamet Başvurusu Reddedilenler Ne Yapmalı?

Aile ikamet izni başvurularında red veya iptal kararına karşı yabancılar yalnız değildir. Türk hukuk sistemi, yabancılara da hem idari hem de yargısal başvuru yollarını tanımıştır. Bu süreçte doğru adımlar atmak, ikamet hakkının devamı açısından büyük önem taşır.

1-Göç İdaresine İdari İtiraz Yolu

Aile ikamet izni reddedilen yabancı, Göç İdaresi’nin ret kararına itiraz ederek yeni inceleme yapılmasını talep edebilir. İtiraz başvurusu, sunulmadığı iddia edilen bir belgenin aslında sunulmuş olması, istenen şartlar mevcutken olmadığının iddia edilmesi gibi maddi hatalar bakımından hızlı ve etkili bir yoldur.

Bütün belgelerin tam olduğu ancak başvurunun olumlu görülmediği durumda, itiraz yolunda netice alınması düşük bir ihtimaldir. Bu durumda iptal davası tercih edilmelidir.

2-İdari Yargı Yolu (İptal Davası)

Aile ikamet iznine ilişkin karar idari işlem olup bu karara karşı kararın tebliğinden itibaren 60 gün içinde idare mahkemesinde iptal davası açılabilir.

İptal davasında mahkeme, Göç İdaresi’nin ret kararını hukuka uygunluk yönünden denetler. Yani kararın dayandığı gerekçeler, idari işlemin unsurları çerçevesinde incelenir. Bu kapsamda örneğin evlilik gerçek olduğu halde “sahte evlilik” gerekçesiyle başvuru reddedilmişse veya belgeler tam olmasına rağmen “eksik evrak” gerekçesi ileri sürülmüşse, mahkeme bu işlemi iptal edecektir.

3-Yeniden Başvuru

6458 sayılı YUKK, ret kararından sonra aynı amaçla 6 ay boyunca yeni başvuru yapılamayacağını öngörmektedir. Ancak farklı bir gerekçeye veya ikamet türüne dayalı olarak başvuru mümkündür. Örneğin aile ikamet izni reddedildiyse, (şartları taşıyorsa) yabancı eş gayrimenkul sahipliğine dayalı kısa dönem ikamet için başvurabilir.

Sonuç

Türk vatandaşı ile evli yabancıların oturma izni süreci, ilk bakışta yalnızca evlilik bağını belgelemeye dayalı gibi görünse de gerçekte oldukça detaylı ve dikkat gerektiren bir prosedürdür. Başvurunun doğru kategoride yapılması, gerekli belgelerin eksiksiz sunulması, evliliğin gerçekliğinin şüpheye yer bırakmayacak şekilde ispat edilmesi ve yasal sürelerin titizlikle takip edilmesi son derece önemlidir. Aksi halde, hem başvurunun reddi hem de mevcut ikamet izninin iptali gibi ciddi sonuçlarla karşılaşmak mümkündür.

Bu nedenle sürecin yalnızca teknik bir belge hazırlama aşaması değil, aynı zamanda hukuki öngörü ve strateji gerektiren bir süreç olduğu unutulmamalıdır. Göç İdaresi tarafından yürütülen değerlendirmelerde en küçük bir hata ya da eksiklik, yabancı eşin Türkiye’deki yasal ikamet hakkını riske atabilmektedir. Özellikle boşanma, eşin vefatı veya kamu düzenine ilişkin hassas durumlarda ortaya çıkabilecek hak kayıplarını önlemek için sürecin profesyonelce yönetilmesi gerekir.

Bu noktada, alanında deneyimli bir avukatın rehberliği büyük önem taşır. Uzman desteği, hem başvuruların usule uygun hazırlanmasını hem de olası red veya iptal kararlarına karşı en etkili itiraz ve dava yollarının zamanında işletilmesini sağlar. Böylece hem ikamet izni sürecinde hem de vatandaşlık başvurusu aşamalarında yabancı eşin hakları güvence altına alınır.

Sonuç olarak; Türk vatandaşı ile evli yabancıların oturma izni süreci, aile birliğinin korunmasına ve yabancı eşin Türkiye’de güvenli bir yaşam kurmasına imkan tanıyan önemli bir hukuki mekanizmadır. Ancak bu sürecin karmaşık yapısı nedeniyle, hak kaybı yaşamamak için uzman avukat desteğiyle hareket etmek en doğru ve güvenli yol olacaktır.

Sık Sorulan Sorular

1-Türk Vatandaşı ile Evli Olan Bir Yabancı, Türkiye’de Oturma İzni Almak İçin Hangi Temel Şartları Taşımalıdır?

Türk vatandaşı ile evli bir yabancının “Aile İkamet İzni” alabilmesi, birtakım şartların karşılanmasına bağlıdır. Her şeyden önce, taraflar arasında resmi bir evliliğin bulunması ve bu durumun evlilik cüzdanı ile belgelenmesi esastır. Kanun koyucu, bu evliliğin yalnızca oturma izni elde etme amacı gütmediğini ve eşlerin gerçek bir aile birliği içinde birlikte yaşama niyetini taşıdığını görmek ister. Bu sebeple sahte evlilik şüpheleri başvurunun reddedilmesine yol açabilir. Başvuru sahibinin kamu düzeni açısından bir tehdit oluşturmaması ve özellikle aile düzenine karşı ciddi bir adli sicil kaydının bulunmaması da önemli bir kriterdir. Son olarak, başvurunun kabul edilebilmesi için yabancı eşin Türkiye’ye vize veya vize muafiyeti kurallarına uygun şekilde yasal yollardan giriş yapmış ve başvurusunu bu yasal kalış süresi içinde yapmış olması ve kalış süresini kapsayan geçerli bir sağlık sigortası yaptırması zorunludur.

2-Aile İkamet İzni Başvurusu Nasıl ve Nereye Yapılır? Başvuru Sırasında Hem Yabancı Eşten Hem De Türk Vatandaşı Eşten İstenen Temel Belgeler Nelerdir?

Aile ikamet izni başvuru süreci, Göç İdaresi Başkanlığı’nın resmi e-İkamet web sitesi üzerinden online olarak başlatılır. Başvuru sahibi, sistem üzerinden gerekli bilgileri doldurarak bir randevu oluşturur. Belirlenen randevu tarihinde ise, hazırlanan belgelerle birlikte şahsen ilgili il veya ilçe göç idaresi müdürlüğüne giderek müracaatını tamamlar. Bu süreçte hem yabancı eşten hem de Türk vatandaşı eşten bir dizi belge talep edilir. Yabancı eşin pasaportu, biyometrik fotoğrafları, geçerli sağlık sigortası poliçesi ve başvuru formunu sunması gerekir. Türk vatandaşı olan destekleyici eşin ise nüfus cüzdanı, tüm aileyi gösteren güncel vukuatlı nüfus kayıt örneği, Adres Kayıt Sistemi’ne kayıtlı olduğunu kanıtlayan ikametgâh belgesi, yeterli ve düzenli gelire sahip olduğunu gösteren evraklar ve adli sicil kaydı gibi belgeleri dosyaya eklemesi gerekmektedir.

3-Başvuruda Türk vatandaşı olan Destekleyici Eşin Sağlaması Gereken Koşullar Nelerdir?

Başvurunun olumlu değerlendirilmesinde, Türk vatandaşı olan destekleyici eşin ailenin geçimini sağlayabilecek yeterli ve düzenli bir gelire sahip olmasını şart koşmaktadır. Bu kapsamda, toplam gelirin asgari ücretten az olmaması ve ailedeki fert başına düşen miktarın aylık asgari ücretin üçte birini aşması gerekmektedir. Maddi yeterliliğin yanı sıra, ailenin genel sağlık ve güvenlik standartlarına uygun barınma koşullarına sahip olduğunu kira kontratı veya tapu fotokopisiyle kanıtlaması gerekmektedir. Ayrıca, destekleyici eşin tüm aile bireylerini kapsayan bir sağlık sigortasına (SGK veya özel) sahip olması, Adres Kayıt Sistemi’nde güncel bir adres kaydının bulunması ve son beş yıl içinde aile düzenine karşı işlenmiş suçlardan hüküm giymemiş olması gibi koşulları da eksiksiz olarak yerine getirmesi beklenmektedir.

4-Aile İkamet İzni Başvurusunun Reddedilmesinin veya Mevcut İznin İptal Edilmesinin Yaygın Nedenleri Nelerdir?

Aile ikamet izni başvurularının reddedilmesi veya daha önce verilmiş bir iznin iptal edilmesinin en başta gelen nedenlerinden biri, kanunda belirtilen başvuru şartlarından herhangi birinin başvuru sahibi ya da destekleyici eş tarafından karşılanmamasıdır. Bu kapsamda örneğin idarenin, evliliğin sadece oturma izni almak amacıyla yapıldığına dair makul bir şüpheye kapılması başvurunun reddi için yeterli bir sebeptir. Aynı şekilde başvuru dosyasında sunulan bilgi ve belgelerin eksik, yanıltıcı veya sahte olduğunun tespit edilmesi de ret ya da sonradan fark edilirse iptal gerekçesidir.

Bunların dışında, yabancı eşin kamu düzeni, kamu güvenliği veya genel sağlık açısından bir tehdit oluşturduğunun anlaşılması, iznin veriliş amacı dışında kullanılması veya eşlerin fiilen bir arada yaşamadığının belirlenmesi gibi durumlar da hem başvurunun reddine hem de mevcut iznin iptaline yol açabilen yaygın nedenler arasındadır.

İkamet izni reddi hakkında detaylı bilgi için tıklayınız.

5-Aile İkamet İzni Genellikle Ne Kadar Süreliğine Verilir ve Uzatma İşlemi Nasıl Yapılır?

Aile ikamet izni, başvurunun koşullarına bağlı olarak her defasında en fazla üç yıla kadar verilebilen bir ikamet izin türüdür. İznin net süresi, Göç İdaresi tarafından destekleyici eşin durumu gibi faktörler göz önünde bulundurularak takdir edilir. Mevcut iznin süresini uzatmak isteyen bir yabancının, izin bitiş tarihine 60 gün kalmasından itibaren ve her halükarda izin süresi dolmadan önce randevu alması gerekmektedir.

Uzatma başvurusu, ilk başvuruda olduğu gibi e-İkamet sistemi üzerinden online olarak yapılır. Bu aşamada, ilk başvurudaki şartların halen devam ettiğini gösteren güncel belgelerin hazırlanması ve sistem üzerinden yapılan başvurunun ardından, ilgili evraklarla randevu gününe ilgili Göç İdaresi Müdürlüğü’nde eş ile birlikte bizzat bulunulması gerekmektedir.