YABANCI İÇİN ADRES KAYDI NASIL YAPILIR?

Türkiye’de ikamet izniyle yaşayan yabancı uyruklu kişiler, yasal olarak adres kayıt sistemine kayıt yaptırmakla yükümlüdürler. Adres kaydı, yabancının yerleşim yeri adresinin Göç İdaresine bildirilmesi ve kaydedilmesi işlemidir. Bu yükümlülük, Türk vatandaşları kadar Türkiye’de ikamet eden yabancılar için de geçerlidir. 5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunu’na göre adres bildirimlerinin, yeni ikamete başlanmasından veya adres değişikliğinden itibaren 20 iş günü içinde yapılması zorunludur.

5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanununun 68. maddesi çerçevesinde, 1 Ocak 2025 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere, adres bildirim yükümlülüğünü süresi içinde yerine getirmeyenlere 649,00 TL, gerçeğe aykırı adres beyanında bulunanlara ise 13.588,00 TL idari para cezası uygulanacaktır. Bu kapsamda ikamet iznine sahip yabancıların Türkiye’deki adreslerini doğru ve zamanında kayıt ettirmeleri son derece önemlidir.

Yabancıların Adres Kaydı İçin Gerekli Belgeler

Adres kaydı yaptırmak isteyen bir yabancının, işlemin sorunsuz tamamlanabilmesi için bazı belgeleri hazırlaması gerekir. Gerekli belgeler, yabancının konaklama durumuna (kendi evini kiralaması, bir yakınının yanında kalması, öğrenci yurdunda kalması vb.) göre değişiklik göstermektedir. Yabancılar için adres kaydı işlemi için gerekli belgeler aşağıdaki gibidir.

1-Kira Sözleşmesi İle İkamet Eden Türk Vatandaşı, Yabancıyı Adresine Kaydedecekse

Bu durumda adrese kaydolacak yabancının kira kontratında adının ‘kiracı olarak’ yer olması gerekmektedir. Bu durumda kira sözleşmesi noterde düzenleme şeklinde yapılabileceği gibi e-devlet üzerinden de yapılabilir. E-devlet üzerinden kira sözleşmesi yapılması masrafsız bir işlem olduğu için tercih edilebilir.

Kira sözleşmesinde taraf olan Türk vatandaşı mutlaka randevuda orada bulunmalıdır.

Kira sözleşmesine ek olarak tarafların kimlik fotokopileri ve 3 adet fatura (doğalgaz, elektrik, su) da gerekmektedir. Faturalar başvurunun yapıldığı yıla ait olmalıdır.

Gerekli belgeler özetlenirse;

• Kira sözleşmesi (E-devletten ya da düzenleme şeklinde noter onaylı)
• Tarafların kimlik fotokopileri,
• 3 adet fatura (doğalgaz, elektrik, su)

*Faturalar başvurunun yapıldığı yıla ait olmalıdır.

*Kira sözleşmesi tarafı Türk vatandaşı da başvuruda hazır olmalıdır.

2-Tapusu Kendisine Ait Olan Taşınmazda İkamet Eden Türk Vatandaşı, Yabancıyı Adresine Kaydedecekse

Tapusu kendisine ait olan taşınmazda ikamet eden Türk vatandaşı, bir yabancıyı adresine kaydedebilir. Bunun için aşağıdaki belgeler gereklidir.

• Tapu aslı ya da fotokopisi (aslının getirilmesi faydalı olur)
• Tarafların kimlik fotokopileri,
• 3 adet fatura (doğalgaz, elektrik, su)

*Faturalar başvurunun yapıldığı yıla ait olmalıdır.

*Tapu sahibi Türk vatandaşı da başvuruda hazır olmalıdır.

3-Yabancı Yurt, Lojman vb. Bir Yere Adres Kaydı Yaptıracaksa 

Yabancı öğrenci yurdu, işçi lojmanı vb. bir yere adres kaydı yaptıracaksa, yurt ya da lojman yönetiminden ya da işvereninden bir yazı almalı, işçi ise iş sözleşmesini başvuru dosyasına eklemelidir. Bu kapsamda gerekli evraklar aşağıdaki gibidir.

• Yurt, lojman yönetimi ya da işverenden alınan yazı,
• İşçi ise iş sözleşmesinin fotokopisi,
• Tarafların kimlik fotokopileri,
• 3 adet fatura (doğalgaz, elektrik, su)

Adres kaydı için yabancının ikamet ettiği yere göre ek bilgi ve belgeler talep edilebilir.

4-Yabancı Kendi Adına Olan Noter Onaylı Kira Sözleşmesi İle Adres Kaydı Yaptıracaksa

Yabancı kendi adına yapılmış düzenleme şeklinde noter onaylı kira sözleşmesi ile adres kaydı yaptırabilir. Bu durumda adres kaydı için gerekli evraklar aşağıdaki gibidir.

• Yabancı adına yapılmış düzenleme şeklinde noter onaylı kira sözleşmesi (Kira sözleşmesinin düzenleme şeklinde olması gerekmektedir. Onaylama şeklinde sözleşmeler kabul edilmemektedir.)
• DASK poliçesi,
• Tapu fotokopisi (Ev sahibi adına)

Aynı şekilde adres kaydı yapılacak adreste bir başka kişinin kaydı olmamalı, başka bir kişinin kaydı varsa öncelikle kayıt sildirilmelidir.

5-Yabancı Kendi Yanına Başka Biri İçin Adres Kaydı Yaptıracaksa

Yabancı kendi yanına başka biri için adres kaydı yaptıracaksa gerekli evraklar yabancının eşi ya da üçüncü kişi olmasına göre değişmektedir.

Eğer yabancı, kendi yanına eşinin adres kaydını yaptırmak istiyorsa gerekli evraklar aşağıdaki gibidir.

• Yabancı adına yapılmış noter onaylı kira sözleşmesi,
• Yerleşim yeri belgesi veya fatura (Fatura kayıt yaptırılacak aynı yıl içinde olmalıdır.)
• Evlilik belgesi (Yabancı ülkede alınmışsa apostil edilmeli ve yemin Tercüme ile noter tasdiki yaptırılmalıdır.)
• Kimlik fotokopisi.

Eğer yabancı, kendi yanına başka bir kişinin kaydını yaptırmak istiyorsa gerekli evraklar aşağıdaki gibidir.

• Yabancı adına yapılmış noter onaylı kira sözleşmesi,
• Fatura ya da abonelik sözleşmesi,
• Kimlik fotokopisi,

*Fatura aslı yoksa fotokopi ancak ilgili kurumdan onaylatılırsa geçerli olur.

Yabancılar İçin Adres Kaydı Nerede Yapılır?

Yabancıların adres kayıt işlemleri İl Göç İdaresi Müdürlüklerinde yapılır. Mevzuata göre ikamet iznine sahip yabancılar, yerleşim yeri adreslerindeki değişiklikleri il göç idaresi müdürlüklerine bildirmekle yükümlüdür.

Adres kaydı yapılacak adres boş bir adres değilse, başka bir ifadeyle o adreste halihazırda başka bir kimse kayıtlıysa adres kaydı öncesi bu kişinin kaydının silinmesi gerekmektedir.

Eğer adreste sildirilmesi gereken kaydı olan kişi Türk vatandaşı ise, öncelikle nüfus müdürlüğüne başvurarak bir kolluk araştırması yapılması istenmelidir. Bu süreç 2 hafta kadar sürmektedir. Bu şekilde Türk vatandaşının kaydı adresten silinir ve adres yabancı için kaydolmaya müsait hale gelir. Bu işlem sonrası yabancı Göç İdaresi’nden randevu olarak adres kaydını yapabilir.

Eğer adreste sildirilmesi gereken kaydı olan kişi yabancı ise, bu durumda adresten silme işlemini doğrudan Göç İdaresi yapma yetkisine sahiptir. Böylece yabancı adres kaydını yapabilir.

Özetle, adres kaydı nereye yapılır sorusunun cevabı yabancılar için il göç idaresi müdürlükleri iken Türk vatandaşları için ise ikamet ettikleri ilçe nüfus müdürlükleridir. İlk defa ikamet izni alan yabancıların, izin kartlarını teslim aldıktan sonra ikamet ettikleri ildeki il göç idaresine başvurarak adres kaydı yaptırmakları gerekmektedir.

Adres bildirimi yapıldıktan sonra, yabancı kişi dilerse e-Devlet üzerinden yerleşim yeri belgesi alabilir.

Yurt içindeki her adres değişikliğinde aynı prosedürün tekrarlanması gerekmektedir.

Yabancılar İçin Adres Kaydına Kapatılan Bölgeler

Göç İdaresi Başkanlığı, son yıllarda belli bölgelerdeki aşırı yoğun yabancı nüfusu sebebiyle adres kaydına kısıtlama uygulamaları getirmiştir. Özellikle 2022 yılında alınan bir kararla, İstanbul’da yabancı ikamet izin başvurularına kapatılan ilçeler ilan edilmiştir.

19.10.2022 tarihli duyuruya göre İstanbul ilinde aşağıdaki 10 ilçe, yabancıların yeni ikamet izni başvurularında adres kaydına tamamen kapatılmıştır.

• Avcılar
• Bahçelievler
• Bağcılar
• Başakşehir
• Esenler
• Esenyurt
• Fatih
• Küçükçekmece
• Sultangazi
• Zeytinburnu

Yukarıdaki ilçelerde herhangi bir mahalle veya bölge ayrımı yapılmaksızın, bu ilçeler için yeni ikamet izni taleplerinde adres beyanı kabul edilmemektedir.

Kapatılan ilçelerde bulunan bir üniversitede kayıtlı öğrenciler ya da bu ilçelerde çalışmak üzere çalışma izni almış yabancılar, bu adres kısıtlamasından muaftır.

Bir Türk vatandaşı ile resmi nikahlı olan yabancılar, kapalı ilçelerdeki adreslere kaydolabilir. Aile ikameti adres kaydına istisna tanınmıştır.

Ayrıca halihazırda kapalı ilçelerde ikamet izni bulunan yabancılar, aynı adreste ikamet etmeye devam edebilir ve izin uzatma başvurularını o adreste yapabilirler. Ancak kapalı ilçelerde ikamet izni bulunan yabancıların kapalı ilçe içinde ya da diğer kapalı ilçelere adres değişikliği yapmalarına izin verilmemektedir.

Belirtilen ilçelerde, kısıtlama getirilmeden önce gayrimenkul satın almış veya satış vaadi sözleşmesi yapmış olan yabancılar da istisna kapsamındadır.

Sağlık gerekçesiyle Türkiye’de bulunan ve tedavi gördüğü hastanenin adresini ikamet adresi olarak bildiren yabancılar da kapalı bölge istisnasına tabidir. Hastanede yatarak tedavi göreceğini belgeleyen bir yabancı, kapalı ilçede bulunan bir hastaneyi adres gösterebilir.

6458 sayılı Kanun 31/1-j bendi kapsamındaki, vatandaşlık amaçlı en az 400.000 USD tutarında taşınmaz yatırımı yapan yabancılar da bu kısıtlamalardan etkilenmez. Bu kişiler, kapalı ilçede mülk almış olsalar dahi ikamet izni ve adres kaydı gerçekleştirebilirler.

Belirtilen istisnalar dışındaki durumlarda, 20.10.2022 tarihinden itibaren kapalı listedeki ilçeler adres gösterilerek ilk defa ikamet izni alınamamaktadır. Bu politika, ilerleyen dönemlerde ihtiyaç oldukça güncellenmekte ve bazı ilçeler/mahalleler listeye eklenip çıkarılabilmektedir (Türkiye genelinde 2023 itibarıyla binin üzerinde mahalle bu kapsamdadır). Adres kaydı yaptırmadan önce, ikamet etmeyi planladığınız adresin kısıtlamaya tabi olup olmadığını ikamet edilen il göç idaresinden öğrenmek faydalı olacaktır.

Yabancılar İçin Adres Kaydı Randevusu Nasıl Alınır?

2024 yılı itibarıyla, yabancıların adres kayıt işlemleri için randevu sistemi zorunlu hale getirilmiştir. Önceden ikamet izinli yabancılar adres beyanı için doğrudan (randevusuz) göç idarelerine gidebiliyorken, 24 Haziran 2024 tarihinden itibaren randevusuz işlem uygulamasına son verilmiştir.

Artık adres kaydını yaptırmak isteyen yabancılar, gitmek istedikleri Göç İdaresi ofisine önceden randevu almak durumundadır. Randevusuz şekilde adres kaydı yapılmamaktadır.

Randevu alma işlemi, Göç İdaresi Başkanlığı’nın yeni online sistemi olan Göç Randevu Sistemi üzerinden gerçekleştirilmektedir. Bu sisteme erişmek için resmi adres randevu.goc.gov.tr’dir.

Siteye giriş için e-devlet ile giriş ya da sistem üzerinde yabancı kimlik numarası ve diğer gerekli bilgileri kullanarak hesap oluşturma yöntemini kullanabilir.

Yabancı, eğer bir e-Devlet şifresine sahipse (PTT’den alabileceği 99 ile başlayan YKN’ye tanımlı şifre) bu şekilde hızlıca giriş yapabilir. Aksi halde sisteme kayıt olup bir profil oluşturması gerekmektedir.

Randevu sistemine giriş yaptıktan sonra adres kaydı sekmesine tıklanarak randevu için konum ve tarih seçilir. Ardından onaylarak randevu alınır.

Adres Kaydı Yapılırken Dikkat Edilmesi Gerekenler

Yabancıların adres kayıt sürecinde ve sonrasında dikkat etmeleri gereken bazı önemli hususlar vardır:

• 20 Günlük Yasal Süre: İkamet izni onaylandıktan (ya da Türkiye’ye giriş yaptıktan) sonra en geç 20 iş günü içinde adres kaydının yapılması yasal bir zorunluluktur. Süresi içinde bildirim yapılmaması halinde kanunen idari para cezası öngörülmektedir.

Aynı şekilde adres kaydı olmadan yaşamak yabancı için birçok kısıtlama getirmekte olup örneğin adres kaydı yoksa ikamet izni uzatma başvurusu yapılamaz, çocukların okul kaydı gerçekleştirilemez.

• Gerçek Adresi Bildirme: Adres beyanında mutlaka fiilen oturulan adres bildirilmelidir. Hiç oturulmayacak bir yere kağıt üstünde kayıt yaptırmak (sahte adres göstermek) yasal açıdan risklidir. Ücret karşılığı yabancılara ‘adres temin etme’ uygulamaları bilinmektedir. Bu tür yasal olmayan yollara kesinlikle başvurulmamalıdır.

Adres kayıt işlemi yapıldıktan sonra, genellikle 1-2 ay içinde polis ekipleri kayıtlı adrese giderek yabancının gerçekten orada ikamet edip etmediğini kontrol edebilmektedir. Gerçeğe aykırı beyanda bulunanlar hem yüksek idari para cezalarına hem de ikamet izni iptali gibi yaptırımlara maruz kalabilirler

• Aynı Adreste Birden Fazla Kişi: Adres kayıt sisteminde, bir adreste birden fazla kişinin (hatta birden fazla ailenin) kaydı olabilir. Ancak Göç İdaresi, bir adrese kayıtlı yabancı sayısının makul seviyede olmasına dikkat etmektedir. Kanunen bir eve kaç kişinin kayıt olacağına dair bir düzenleme olmasa da evin büyüklüğüne göre makul sayıda kişi olması önemlidir.

Uygulamada genellikle en fazla 2-3 yabancı aynı adrese kayıt yaptırabilmektedir. Bu bakımdan, eğer bir yabancı halihazırda başkasının evine misafir olarak kaydolacaksa, o evde daha önce kayıtlı kaç yabancı olduğuna ve adresin fiziksel koşullarına bakılarak karar verileceğini unutmamalıdır.

• Adres Değişikliklerini Bildirme: Yabancı uyruklu kişiler, Türkiye içindeki adreslerini değiştirdiklerinde yine 20 iş günü içinde yeni adreslerini bildirmek zorundadırlar. Bu bildirim de Göç İdaresi’ne veya nüfus müdürlüğüne yapılabilir. Adres değişikliği bildirimi, ilk kayıtla aynı belgeleri gerektirebilir (yeni kira kontratı, yeni adres için fatura vb.). Süre aşımı durumunda yine para cezası söz konusu olabilir.

Özellikle ikamet izni uzatmaları öncesinde adres bilgilerinin güncel olması gerekir; aksi takdirde uzatma başvurusu kabul edilmeyebilir.

• Belgelerin Doğruluğu ve Güncelliği: Adres kaydı için sunulan tüm belgelerin doğru bilgiler içerdiğinden emin olunmalıdır. Kira sözleşmesindeki adres ile tapudaki adresin tutarlı olması önemlidir.

Sonuç olarak, Türkiye’de ikamet izni bulunan yabancıların adres kayıt işlemleri, yasal mevzuat ve uygulamadaki güncel düzenlemeler çerçevesinde titizlikle yürütülmesi gereken bir süreçtir. Adres kaydı, yabancıların Türkiye’deki resmi varlığının bir parçası olup bu kayıt sayesinde hem yasal yükümlülükler yerine getirilmekte hem de birçok hizmete erişim kolaylaşmaktadır. Yabancı adres kaydını tamamladıktan sonra yerleşim yeri belgesini e-devlet’ten temin edebilir.

Sonuç

Türkiye’de ikamet izni bulunan yabancıların adres kaydı yaptırması, yalnızca yasal bir zorunluluk değil aynı zamanda günlük hayatın düzenli şekilde sürdürülebilmesi için de oldukça önemlidir. Banka hesabı açmak, telefon hattı almak, sağlık hizmetlerinden yararlanmak, çocuklarını okula kaydettirmek veya resmi kurumlarla işlem yapmak isteyen yabancıların güncel adres kayıtlarının bulunması şarttır. Adres kaydı olmadan bu hizmetlere erişim büyük ölçüde kısıtlanır.

Bu kapsamda ikamet izni sahibi yabancılar, hak kaybı yaşamamak ve tüm resmi hizmetlerden faydalanabilmek için adres kayıtlarını eksiksiz yaptırmalıdır. Ayrıca adres kaydının zamanında yapılmaması idari para cezalarıyla sonuçlanmakta, gerçeğe aykırı beyan ise hem para cezası hem de ikamet izninin iptali gibi daha ağır yaptırımlara yol açabilmektedir.

Her ne kadar işlem basit görünse de, belgelerin hazırlanması, randevu alınması ve özel durumlarda (örneğin misafir olarak bir yakının yanında kalma, öğrenci yurdunda ikamet etme, şirket lojmanında kalma vb.) farklı belgelerin talep edilmesi süreci karmaşık hale getirmektedir. Özellikle Türkçe konuşamayan yabancılar için bu süreç çok daha zahmetli hale gelmektedir.

Bu nedenle, ikamet izni sahiplerinin adres kaydı sürecinde uzman bir danışmanlık veya avukat desteği alması, hem zaman kaybını hem de hak kayıplarını önleyecektir.

Sıkça Sorulan Sorular

1. Yabancılar İçin Adres Kaydı Zorunlu Mu?

Evet. Türkiye’de ikamet izni olan tüm yabancılar, taşındıkları adresi 20 iş günü içinde kayıt ettirmek zorundadır.

2. Adres Kaydı Yapılmazsa Ne Olur?

Süresi içinde adres kaydı yapılmazsa idari para cezası uygulanır. Gerçeğe aykırı adres beyanında bulunanlara ise 13.588,00 TL idari para cezası kesilir ve bu durumda sebebiyle ikamet izni iptal edilebilir.

3. Yabancı İçin Adres Kaydı Nasıl Yapılır? Yabancılar Adres Kaydını E-Devlet Üzerinden Yapabilir Mi?

Hayır, yabancılar e-devletten adres kaydı yapamaz. Sadece e-imzası ya da mobil imzası olan Türk vatandaşları e-Devlet üzerinden adres değişikliği yapabilir. Yabancılar İl Göç İdaresi’nden randevu alarak adres kaydı ya da değişikliği yapabilir.

4. Aynı Adreste Birden Fazla Yabancı İçin Adres Kaydı Yapılabilir Mi?

Evet yapılabilir. Ancak evin büyüklüğü göz önünde bulundurulmakta olup sınırlı sayıda yabancı aynı adrese kaydedilebilir. Bu kapsamda örneğin 1+1 daireye ikiden fazla yabancı kaydı risklidir. Her halükarda aynı adrese 4 ten fazla yabancının kaydedilmemesi doğru olur.

5. Adres Kaydı Randevusuna Gidilmezse Ne Olur?

Randevuya katılmamak, başvurunun iptali anlamına gelir. Bu durumda yeni bir randevu almak gerekmektedir.

6. Yabancı, Eşinin Adresine Adres Kaydı Yaptırabilir Mi?

Evet. Yabancı eş, Türk vatandaşı eşinin adresine kayıt yaptırabilir. Bunun için evlilik belgesi ve Türk eşin yerleşim yeri belgesi gereklidir.

7. Adres Kaydını Yanlış Bildiren Yabancılara Ne Olur?

Yanlış veya sahte adres bildirimi sebebiyle idari para cezası uygulanacağı gibi ayrıca yabancının ikamet izni iptal edilebilir ve yabancı sınır dışı edilebilir.

8. Adres Kaydı Olmadan Banka Hesabı Açılabilir Mi?

Bütün belgeler banka hesabı açılması için adres kaydı talep etmemektedir. Bu sebeple adres kaydı olmadan banka hesabı açılması mümkündür. Bu konuda detaylı bilgi için Yabancıların Türkiye’de Banka Hesabı Açması başlıklı makalemize göz atabilirsiniz.

9. Öğrenciler Adres Kaydını Nasıl Yapar?

Öğrenciler, kaldıkları yurt veya öğrenci evine ilişkin belgeyi (yurtta ikamet ettiğine dair belge veya kira sözleşmesi) sunarak adres kaydı yaptırabilirler. Üniversite kayıtları tek başına adres bildirimi yerine geçmez.

10. Adres Kaydı Değiştirildiğinde Eski Adres Otomatik Silinir Mi?

Evet. Yeni adres kaydı yapıldığında sistem eski adresi otomatik olarak silinir.