ÖZEL BELGEDE SAHTECİLİK SUÇU (2024)
Özel belgede sahtecilik suçu TCK 207. maddesinde düzenlenmektedir. İlgili maddeye göre resmi kabul edilmeyen hukuki değere sahip bir özel belgenin sahte olarak düzenlenmesi ya da gerçek bir belgenin başkasını aldatacak şekilde sahte olarak kullanılması ve değiştirilmesi özel belgede sahtecilik suçunun oluşmasına sebebiyet vermektedir.
İçindekiler
Toggle- ÖZEL BELGEDE SAHTECİLİK SUÇU NEDİR?
- ÖZEL BELGEDE SAHTECİLİK SUÇU NASIL İŞLENİR?
- ÖZEL BELGEDE SAHTECİLİK SUÇUNUN UNSURLARI
- RESMÎ BELGEDE SAHTECİLİK ÖZEL BELGEDE SAHTECİLİK FARKI NEDİR?
- ÖZEL BELGEDE SAHTECİLİK SUÇUNDA ZAMANAŞIMI VE UZLAŞTIRMA
- SIKÇA SORULAN SORULAR
- 1- ÖZEL BELGEDE SAHTECİLİK SUÇU ŞİKAYETE TABİ Mİ?
- 2- ÖZEL BELGEDE SAHTECİLİK SUÇU CEZASI NEDİR?
- 3- ÖZEL BELGEDE SAHTECİLİK SUÇU PARA CEZASINA ÇEVRİLEBİLİR Mİ?
- 4- ÖZEL BELGE SAHTECİLİK SUÇU TAHLİYE TAAHHÜTNAMESİ?
- 5- ÖZEL BELGEDE SAHTECİLİK MEMURİYETE ENGEL TEŞKİL EDER Mİ?
- 6- ÖZEL BELGEDE SAHTECİLİK ŞİKAYET DİLEKÇESİ ÖRNEĞİ:
ÖZEL BELGEDE SAHTECİLİK SUÇU NEDİR?
Özel belgede sahtecilik suçu TCK MD.207’de düzenlenmektedir. İlgili maddeye göre resmi kabul edilmeyen hukuki değere sahip bir özel belgenin sahte olarak düzenlenmesi ya da gerçek bir belgenin başkasını aldatacak şekilde sahte olarak kullanılması ve değiştirilmesi halidir.
Özel belgede sahtecilik
Madde 207- (1) Bir özel belgeyi sahte olarak düzenleyen veya gerçek bir özel belgeyi başkalarını aldatacak şekilde değiştiren ve kullanan kişi, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
(2) Bir sahte özel belgeyi bu özelliğini bilerek kullanan kişi de yukarıdaki fıkra hükmüne göre cezalandırılır.
ÖZEL BELGEDE SAHTECİLİK SUÇU NASIL İŞLENİR?
Özel belgede sahtecilik suçu, birden fazla hareketli suç olarak kanunda düzenlenmektedir. Bunlar; özel belgenin sahte olarak düzenlenmesi ve kullanılması, özel belgenin sahte olarak değiştirilmesi ve kullanılması, sahte olduğu bilinen özel belgenin kullanılması halleridir.
İnsanın iradesini hukuki sonuç doğurmak amacıyla yazılı ve okunaklı olacak bir şekilde dışa aktarmasına belge denmektedir. Belge türleri; resmî belge ve özel belge olarak ayrılır. Resmî belgeyi düzenleme yetkisi bu hususta kanunda yetkilendirilen kamu görevlisine aittir. Resmi nitelikte olmayan tüm belgeler özel belge olmaktadır. Örneğin, iki kişi arasındaki satış sözleşmesi. Kanun koyucunun resmî belge hükmünde saymadığı tüm belgeler, özel belge olarak kabul edilmektedir. Kamu görevlisinin de yetkisi veya görevi dışında düzenlemiş olduğu belge özel belge olmaktadır.
Fatura ve defterler özel kişiler tarafından düzenlense dahi özel belgede sahtecilik suçuna dahil olmazlar!
Kanun koyucunun TCK md.210’da resmî belge olmamalarına rağmen resmî belgeyle eşdeğer kabul ettiği belgeler;
- Vasiyetname,
- Emre veya hamile yazılı kambiyo senedi,
- Hisse senedi,
- Tahvil,
- Emtiayı temsil eden belgedir.
1- Özel Belgenin Sahte Olarak “Düzenlemesi” ve Kullanılması Suçu TCK 207/1:
Özel belgenin sahte olarak düzenlenmesi ve kullanılması suçu TCK 207/1’de ifade edilmektedir. O halde, mevcut olmayan bir durumu başkalarını aldatma ve yanıltma amacıyla gerçeğe aykırı bir şekilde mevcutmuş gibi gösterilerek bir belgenin düzenlenmesi özel belgenin sahte olarak düzenlenmesi halidir.
Ancak, özel belgede sahtecilik suçu için belgenin sahte olarak düzenlenmesi suçun oluşumu için yeterli değildir bir de bu sahte olarak düzenlenmiş olan belgenin hukuki sonuç doğuracak bir şekilde kullanılması gerekir.
2- Özel Belgenin Değiştirilmesi ve Kullanılması Suçu TCK 207/1:
TCK 207/1’de ifade edilen bir diğer seçimlik suç olan özel belgenin başkalarını aldatacak şekilde değiştirilip kullanılması halinin oluşumu için ise mevcut olan bir özel belge gerekmektedir. Bu özel belgede gerçeğe aykırı olarak aldatıcı değişiklikler yapıldığı ve kullanıldığı takdirde tipiklik oluşmaktadır. Bu aldatıcı ve sahte değişiklikleri yapan kimsenin belgeyi düzenleyen kişi olması şart değildir belgeyi düzenleyen kişi veya kişiler dışında bir başkası tarafından aldatıcı değişiklikler yapıldığı takdirde bu değişiklikleri yapan kimse de suçun faili olabilmektedir.
3- Sahte Olduğu Bilinen Özel Belgenin Kullanılması TCK 207/2:
Bir sahte olarak düzenlenmiş özel belgeyi kullanan kimse eğer bu özel belgenin sahte olarak düzenlendiğini biliyorsa ve kendisi düzenlememiş olsa dahi özel belgenin sahteliğini bilerek bu belgeyi kullanmaktaysa TCK 207/2 kapsamında özel belgede sahtecilik suçundan dolayı cezalandırılabilecektir.
Ancak bu husus için belgenin sahte olarak düzenleniş aşamasına iştirak etmemesi gerekmektedir. Eğer belgenin sahte olarak düzenlenme aşamasına iştirak ettiyse o halde TCK 207/1 kapsamında özel belgenin sahte olarak düzenlenip kullanılması hareketini oluşturacaktır.
ÖZEL BELGEDE SAHTECİLİK SUÇUNUN UNSURLARI
Maddi Unsur:
- Özel belgede sahtecilik suçunun hukuki konusu, özel belgedir. Yukarıda da açıkladığımız üzere resmi olmayan her belge özel belge kabul edilmektedir.
- Fail ise herkes olabilir, özgü bir suç değildir.
Ancak, doktor, dişçi, hemşire gibi sağlık grubuna mensup mesleklerde düzenlenen sahte belge bir özel belge niteliğindeyse ve haksız bir menfaat sağlamaktaysa ya da kamuya bir zarar sonuç doğuruyorsa resmî belgede sahtecilik suçunun hükümlerine göre ceza almaktadır. (TCK 210)
- Özel belgede sahtecilik suçunun mağduru herkes olabilmektedir, özel bir durum tanımlanmamıştır.
- Özel belgede sahtecilik suçu eylem bakımından; seçimlik hareketli bir suçtur, özel belgenin sahte olarak düzenlenmesi ve kullanılması, özel belgenin sahte olarak değiştirilmesi ve kullanılması, sahte olduğu bilinen özel belgenin kullanılması hallerinde suç oluşmaktadır.
Özel belgede sahtecilik suçunun oluşabilmesi için, failin sahte olarak düzenlediği özel belgeyi kullanması gerekmektedir. Bu sebeple birden fazla hareketli suç olarak kabul edilir.
- TCK md.211 cezayı hafifletici hal olarak düzenlenmektedir. İlgili maddeye göre, bir hukuki ilişkiye dayanmış olan alacağı ispat edebilme amacıyla veya gerçek bir durumu belgeleyebilmek için belgede sahtecilik suçu işlendiği takdirde verilecek ceza yarı oranında indirilmelidir.
Daha az cezayı gerektiren hal
Madde 211- (1) Bir hukuki ilişkiye dayanan alacağın ispatı veya gerçek bir durumun belgelenmesi amacıyla belgede sahtecilik suçunun işlenmesi halinde, verilecek ceza, yarısı oranında indirilir.
- Özel belgede sahtecilik suçu bakımından kanunda bir hukuka uygunluk sebebi düzenlenmemiştir, bir hukuka uygunluk sebebi uygulanması mümkün değildir.
Manevi Unsur:
- Özel belgede sahtecilik suçunun manevi unsuru kasttır, bu suç kasten işlenebilen bir suçtur. Taksirle işlenebilmesi mümkün değildir.
- Teşebbüs durumu ise, sahte olarak hazırlanmış belge suçun icra hareketi değildir. Özel belgenin sahte olarak düzenlenmesi henüz hazırlık hareketleri kapsamındadır, ancak sahte olarak belgeyi hazırlayan kişi bu belgeyi kullanabilme amacıyla harekete geçmişse ve failin elinde olmayan nedenlerden dolayı suç tamamlanamadıysa teşebbüs hükümlerinin uygulanması mümkündür.
- İştirak ile ilgili genel hükümlerde düzenlenen hususların özel belgede sahtecilik suçuna uygulanması mümkündür. Ayrıca, TCK 207/2’de belirtilen durumda kişinin sahte olan özel belgeyi bilerek kullanması sebebiyle cezalandırılabilmesi için birinci fıkrada belirtilen hususta iştirakinin olmaması gerekmektedir. Eğer fail, birinci fıkraya iştirak ettiyse o halde ilk fıkra bakımından cezalandırılacaktır.
- İçtima hükümleri bakımından değerlendirildiğinde, suç tek bir sahte özel belgenin kullanılması durumuyla tamamlanmaktadır. Eğer fail, birden fazla sahte olarak düzenlenmiş özel belgeyi aynı suç işleme isteğiyle farklı kişilere karşı tek bir fiile işlerse TCK 43/2 uygulanabilmektedir.
Buna ek olarak, sahtecilik suçlarında özel bir içtima düzenlemesi mevcuttur. TCK 212’ye göre; sahte olarak düzenlenen özel belgenin başka bir suçun işlenmesinde kullanıldığı takdirde her iki suçtan da ayrı olarak cezalandırılması gerekmektedir.
- Yetkili ve görevli mahkeme Asliye Ceza Mahkemesidir.
RESMÎ BELGEDE SAHTECİLİK ÖZEL BELGEDE SAHTECİLİK FARKI NEDİR?
Özellik |
Resmî Belgede Sahtecilik TCK 204 |
Özel Belgede Sahtecilik TCK 207 |
Suçun Konusu |
Resmî belge |
Özel belge |
Suçun Teşekkülü |
Belgenin sahte olarak düzenlenmesi, değiştirilmesi veya kullanılması |
Belgenin sahte olarak düzenlenmesi ve kullanılması veya değiştirilmesi ve kullanılması veya sahte olarak düzenlenen belgeyi sahteliği bilinerek kullanılması |
Kullanma Şartı |
Kullanma şartı aranmaz |
Kullanma şartı aranır |
Ceza |
2 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası |
1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası |
Nitelikli Haller |
Kamu görevlisi tarafından işlenmesi |
Belgenin niteliği ve kullanılan yöntem |
NOT : Resmî belgede sahtecilik suçunun oluşması için özel belgede sahtecilik suçunda aranan kullanılma şartı aranmaz. TCK 204 kapsamında resmî belgede sahtecilik suçunda tipikliğin oluşabilmesi için belgenin sahte olarak düzenlenmesi yeterlidir.
NOT: Resmî belge, kamu görevlisi tarafından kanunda verilen yetkiye dayanılarak düzenlenmekteyken özel belge tarafların rızası doğrultusunda herkes tarafından düzenlenebilmektedir. Bu hususta resmî belgede sahtecilik suçu özgü bir suçtur. Kamu görevlisi olmayıp bu suça iştirak eden kişilerin sorumluluğu fail olarak değil TCK 40’ta belirtildiği üzere azmettiren veya yardım eden olarak sorumlu tutulmaktadır.
ÖZEL BELGEDE SAHTECİLİK SUÇUNDA ZAMANAŞIMI VE UZLAŞTIRMA
Özel belgede sahtecilik suçu için 8 yıllık bir dava zamanaşımı süresi belirlenmiştir. Bu süreç içerisinde fail hakkında 8 yıl boyunca savcılık tarafından soruşturma ve kovuşturma süreci başlatılmazsa suç zamanaşımına uğramaktadır.
Özel belgede sahtecilik suçu uzlaşmaya tabi bir suç değildir.
SIKÇA SORULAN SORULAR
1- ÖZEL BELGEDE SAHTECİLİK SUÇU ŞİKAYETE TABİ Mİ?
Özel belgede sahtecilik suçu şikâyete bağlı bir suç değildir, dava zamanaşımı süresi içerisinde savcılık re’sen soruşturma başlatabilir.
2- ÖZEL BELGEDE SAHTECİLİK SUÇU CEZASI NEDİR?
Özel belgede sahtecilik suçunun cezası TCK 207/1’de düzenlendiği üzere bir yıldan üç yıla kadar hapis cezasıdır.
3- ÖZEL BELGEDE SAHTECİLİK SUÇU PARA CEZASINA ÇEVRİLEBİLİR Mİ?
Özel belgede sahtecilik suçu kasten işlenebilmektedir bu sebeple para cezasına dönüşmesi için 1 yıl ve altında cezaya hükmolunduğu takdirde olabilmektedir.
4- ÖZEL BELGE SAHTECİLİK SUÇU TAHLİYE TAAHHÜTNAMESİ?
Tahliye taahhütnamesi, kiracının kiraya verene karşı belirlenmiş tarihte kiralananı boşaltmayı üstlendiği yazılı şekle bağlı olan sözleşmedir. Bu sözleşme sayesinde, kiraya veren herhangi bir sebebe gereksinim duymadan ve tazminat ödemeden kira ilişkisini sonlandırabilir. Yazılı tahliye taahhütnamesinin geçerliliği için belirli yasal şartlar aranmaktadır. Bu şartlar; yazılı olması ve kiracı tarafından imzalanmasıdır.
Uygulamada tahliye taahhütlerinde yer alan tarih kısımları sonradan tarafların karşılıklı iradesine dayanmadan doldurulması sıklıkla başvurulan bir durumdur.
Ancak açığa imza hususunda Yargıtay 6. Hukuk Dairesinin 11.03.2008 tarihli ve E.2008/11 K.2008/2784 sayılı kararında;
“… Öte yandan atılan imza, imza sahibi kiracıyı bağlayacağından tahliye taahhüdünü içeren bu belgedeki tarihlerin sonradan doldurulduğu yolundaki itiraza itibar edilemez. Taahhütnamedeki tanzim tarihinin boş olarak bırakılıp davacıya verildiğinin kabul edilmesi halinde dahi davalı kiracı bu şekildeki davranışının sonucuna katlanmak zorundadır. Tanzim tarihinin sonradan doldurulmuş olmasının sonuca etkisi bulunamamaktadır”.
Belirtilen husus üzerine tahliye taahhüdünde tarihin sonradan doldurulması belgede sahtecilik suçu olarak değerlendirilemeyecektir.
Ancak, tarih doldurulmuşsa ve tarih üzerinde aldatıcı nitelikte değişiklikler yapılmışsa özel belgede sahtecilik suç tipini oluşturacaktır.
Tahliye taahhüdünde belge düzenlenme tarihi, sonradan ve gerçeğe aykırı bir şekilde doldurulduğunda da TCK 207’de ifade edilen tipiklik meydana gelecektir burada kiracının rızası hukuka uygunluk sebebi olarak kabul edilmeyecektir. Çünkü ilgili suçta herhangi bir hukuka uygunluk sebebi uygulanmaz.
5- ÖZEL BELGEDE SAHTECİLİK MEMURİYETE ENGEL TEŞKİL EDER Mİ?
Özel belgede sahtecilik suçu 1 yıl altında ceza alınmış olsa dahi memuriyete engel suçlardandır.
6- ÖZEL BELGEDE SAHTECİLİK ŞİKAYET DİLEKÇESİ ÖRNEĞİ:
Özel belgede sahtecilik suçunun usulüne uygun olarak düzenlenen şikâyet dilekçesi örneği için bir avukat desteği alınması gerekmektedir.