VERGİ MAHREMİYETİNİN İHLALİ SUÇU 2024
Vergi suçları ve bu suçların cezaları 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nda düzenlenmiştir. Kanunda hem idari nitelikte sadece para cezası gerektiren suçlar hem de adli nitelikte hürriyeti bağlayıcı mahkumiyet gerektiren suçlar bulunmaktadır. Buna göre kanunda düzenlenen idari nitelikteki vergi suçları; vergi zıyaı suçu, usulsüzlük suçu ve özel usulsüzlük suçu olmak üzere üç başlık altında toplanmışken adli nitelikteki vergi suçları ise; kaçakçılık, vergi mahremiyetinin ihlali ve mükelleflerin özel işlerini yapma suçu olmak üzere üç başlık altında toplanmıştır. Diğer vergi suçlarıyla ilgili açıklamalar için buraya tıklayabilirsiniz.
İçindekiler
ToggleVergi Mahremiyetinin İhlali Suçu
Vergi mahremiyetinin ihlali suçu, Vergi Usul Kanunu’nun 362. Maddesinde düzenlenmiş olup maddede “Bu Kanunda yazılı vergi mahremiyetine uymaya mecbur olan kimselerden bu mahremiyeti ihlal edenler, Türk Ceza Kanununun 239 uncu maddesi hükümlerine göre cezalandırılır.” denilmektedir. Görüleceği üzere maddede Türk Ceza Kanunu’na atıf yapılmış olup yapılan atıf maddenin tümüne yöneliktir.
TCK m.239’da Ticarî Sır, Bankacılık Sırrı veya Müşteri Sırrı Niteliğindeki Bilgi veya Belgelerin Açıklanması suçu düzenlenmiş olup sır niteliğindeki bilgi veya belgeleri yetkisiz kişilere veren veya ifşa eden kişinin, şikâyet üzerine, bir yıldan üç yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılması öngörülmüştür. İşbu suç şikayete tabi bir suç olup maddenin tümüne atıf yapılması sebebiyle vergi mahremiyetinin ihlali suçu da şikayete tabi olarak kabul edilmektedir. TCK kanun metnine buradan ulaşabilirsiniz.
Devlet, vergilendirme işlemlerini gerçekleştirirken mükellefin iktisadi, şahsi, sosyal durumları hakkında bilgi edinmektedir. Ancak edinilen bu bilgiler yalnızca vergilendirme işlemleri sırasında kullanılabilecek olup bilgilerin vergilendirme dışı amaçlarla kullanılması yasaklanmıştır. Bu sebeple vergi hukukunun temel ilkelerinden olan “vergi mahremiyeti ilkesi” kabul edilmiştir.
Vergi suçları ile korunan hukuki yarar genel olarak kamu yararı iken istisnai olarak vergi mahremiyeti suçunda korunan hukuki yarar mükellefin kişisel yararıdır.
Vergi Mahremiyetinin İhlali Suçu Kimler Tarafından İşlenebilir?
Vergi mahremiyeti suçu özgü suçtur. Kanuna göre bu yasak; sır sayılan bilgilere görevleri gereği vakıf olan vergi muameleleri ve incelemeleri ile uğraşan memurlar, vergi mahkemeleri, bölge idare mahkemeleri ve Danıştay’da görevli olanlar, vergi kanunlarına göre kurulan komisyonlara iştirak edenler ve vergi işlerinde kullanılan bilirkişiler için geçerlidir. Başka bir deyişle vergi mahremiyeti suçu yalnızca bu kişiler tarafından işlenebilir. Kişilerin tabi olduğu yasak süresiz olup meslekten ayrılmaları durumunda dahi suça ilişkin fiil meydana gelebilecektir.
Vergi Usul Kanunu’nun 5. Maddesinde yukarıda sayılanlara ek olarak kendilerine bilgi verilen meslek kuruluşlarında ve birliklerinde görevli olanların da maddede yazılı yasaklara uymak zorunda oldukları, aksi takdirde vergi mahremiyetini ihlal suçunun faili olacakları belirtilmektedir.
Suç Oluşturan Fiiller Nelerdir?
Vergi mahremiyetinin ihlali suçunu oluşturan fiiller sırrın ifşası ve sırrın kullanılmasıdır. Maddede sözü edilen sır kavramı vergi sırrı olup bu bilgiler dışında kalan bilgilerin ifşası veya kullanılması vergi mahremiyetinin ihlali suçu oluşturmaz.
Sırrın İfşası: Failin eylem ve davranışları ile mükellefin vergi sırlarının bilmemesi gereken kişiler tarafından öğrenilmesi neticesinde suça ilişkin fiil oluşacaktır. Bilgilerin başkaları ile bireysel paylaşılması veya kamuya açık paylaşılması arasında suçun oluşması bakımından bir farklılık bulunmamaktadır. Bunun yanında bilgilerin yalnızca paylaşılması suçun oluşması için yeterli olup üçüncü kişilerin bu bilgileri öğrenmeleri şart değildir. Failin hareketi sözlü veya yazılı açıklama yapma şeklinde olabileceği gibi, bilgiyi ihtiva eden belge ve kayıtları okutmak veya vermek gibi maddi vasıtalarla da olabilir.
Sırrın Kullanılması: Sırrın kullanılması, sır açıklanmaksızın ondan menfaat temin edilmesi sonucu oluşmaktadır. Zira sırrın açıklanmak sureti ile kullanılması durumunda sırrın ifşası fiili meydana gelecektir. Sırrın ifşa edileceği tehdidi ile mükelleften menfaat temin edilmesi durumu bu fiile örnektir.
Suçun Nitelikli Halleri Nelerdir?
Vergi mahremiyetinin ihlali suçu ile ilgili TCK m.239’a yapılan atıf maddenin tümüne yönelik olduğu için işbu maddede düzenlenen nitelikli haller vergi mahremiyetinin ihlali suçu bakımından da gündeme gelecektir. Bu haller şu şekildedir;
- Bu sırlar, Türkiye’de oturmayan bir yabancıya veya onun memurlarına açıklandığı takdirde, faile verilecek ceza üçte biri oranında artırılır. Bu halde şikayet koşulu aranmaz.
- Cebir veya tehdit kullanarak bir kimseyi bu madde kapsamına giren bilgi veya belgeleri açıklamaya mecbur kılan kişi, üç yıldan yedi yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılır.
Hukuka Uygunluk Sebepleri Nelerdir?
Kanunda vergi mahremiyetinin ihlali suçuna özel hukuka uygunluk nedenlerine yer verilmiştir. Bu nedenler vergi cetvellerinin vergi dairesine asılması, vergi levhasının asılması, mükellefin beyanları ile kesinleşen ve ödenmeyen vergi cezalarının açıklanması, adli ve idari soruşturma kapsamında bilgi verilmesi, sahte veya muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge düzenleyen veya kullananların meslek kuruluşlarına, mali müşavirlik meslek birlik ve odalarına bildirilmesidir.
Hapis Cezasının Paraya Çevrilmesi ve Ertelenmesi
Vergi mahremiyetinin ihlali suçundan mahkumiyet kurulması durumunda belirlenecek hapis cezasının paraya çevrilmesinde veya ertelenmesinde TCK’nın 50 ve 51. maddelerinin uygulanması kabul edilmiştir. Bu bakımdan işlenilen bir vergi suçu için hükmolunan hapis cezasının bir yıl veya daha az süreli hapis cezası olması durumunda hapis cezası, hakim kararıyla para cezasına dönüştürülebileceği gibi TCK’nın 50. Maddesinde düzenlenen hapis cezasına seçenek yaptırımların uygulanması da mümkündür.
Vergi suçu için hükmolunan hapis cezasının iki yıl veya daha az süreli hapis cezası olması durumunda ise TCK’nın 51. Maddesi uyarınca hükmün infazı maddede yazan şartların bulunması durumunda ertelenebileceği gibi Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 231. Maddesine göre hükmün açıklanmasının geriye bırakılması kurumundan faydalanılması da mümkündür.
Cezayı Sona Erdiren Haller Nelerdir?
Vergi mahremiyetinin ihlali suçu bakımından cezayı sona erdiren özel bir sebep bulunmamakta olup cezanın infazı ceza genel ilkelerine göre yapılmaktadır.
Zamanaşımı: Vergi suçlarına ilişkin ceza mahkemelerinde açılacak kamu davalarında uygulanacak zamanaşımına ilişkin VUK’ta özel bir hüküm bulunmamakta olup TCK’da yer alan genel hükümler dikkate alınmalıdır. TCK m.66/e gereği beş yıldan fazla olmamak üzere hapis veya adli para cezası gerektiren suçlarda dava zamanaşımı süresi fiilin işlendiği tarihten itibaren sekiz yıldır. TCK m.67/2 gereği ise zamanaşımını kesen hallerden birinin meydana gelmesi durumunda zamanaşımı süresi en fazla yarısı kadar uzayacak olup bu durumda zamanaşımı süresi en fazla 12 yıla çıkmaktadır.
Sanığın veya Hükümlünün Ölümü: Cezaların şahsiliği ilkesi gereği bir suç sebebiyle yalnızca fail aleyhinde ceza yargılaması süreçleri işletilip hüküm kurulabilecektir. Bu bakımdan sanığın veya hükümlünün ölümünün yaratacağı hukuki sonuçlara ilişkin TCK m.64 vergi kaçakçılığı suçları bakımından da geçerlidir. Söz konusu madde şu şekildedir;
“Sanığın ölümü halinde kamu davasının düşürülmesine karar verilir. Ancak, niteliği itibarıyla müsadereye tabi eşya ve maddi menfaatler hakkında davaya devam olunarak bunların müsaderesine hükmolunabilir.
Hükümlünün ölümü, hapis ve henüz infaz edilmemiş adlî para cezalarını ortadan kaldırır. Ancak, müsadereye ve yargılama giderlerine ilişkin olup ölümden önce kesinleşmiş bulunan hüküm, infaz olunur”
Bunun yanında suçun işlenmesinden sonra ancak soruşturmaya başlanmadan önce şüphelinin ölmesi halinde cezai tatbikat yapılmayacaktır. Soruşturma evresinde şüphelinin ölmesi halinde ise kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verilecektir.
Genel veya Özel Af: Af, kesinleşmiş cezaları ortadan kaldıran, hafifleten veya değiştiren yahut mahkumiyeti bütün sonuçlarıyla beraber gerçekleşmemiş sayan bir kamu hukuku işlemidir. Ceza hukukunda yapılan genel af- özel af ayrımı vergi suç ve cezaları bakımından da geçerlidir. Bu bakımdan TCK m.65 kaçakçılık suçu bakımından uygulama alanı bulacak olup söz konusu madde şu şekildedir;
“Genel af halinde, kamu davası düşer, hükmolunan cezalar bütün neticeleri ile birlikte ortadan kalkar.
Özel af ile hapis cezasının infaz kurumunda çektirilmesine son verilebilir veya infaz kurumunda çektirilecek süresi kısaltılabilir ya da adlî para cezasına çevrilebilir.
Cezaya bağlı olan veya hükümde belirtilen hak yoksunlukları, özel affa rağmen etkisini devam ettirir.”
SIKÇA SORULAN SORULAR
Vergi Mahremiyetinin İhlali Hapis Cezası Kaç Yıl?
Sır niteliğindeki bilgi veya belgeleri yetkisiz kişilere veren veya ifşa eden kişinin, şikâyet üzerine, vergi mahremiyetinin ihlali suçu cezası olarak bir yıldan üç yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılması öngörülmüştür.
Vergi Mahremiyetinin İhlali Cezası Düşer Mi?
Vergi mahremiyetinin ihlali suçunun cezası genel ve özel af, ölüm ve zamanaşımı halinde düşer. Deneyimi bir ceza avukatından alacağınız destek ile vergi mahremiyetinin ihlali suçu cezasını azaltabilirsiniz.
Vergi Mahremiyetinin İhlali Suçu Hapis Cezası Para Cezasına Döner Mi?
Vergi mahremiyetinin ihlali suçu hapis cezasının bir yıl veya daha az süreli hapis cezası olması durumunda hapis cezası, hakim kararıyla para cezasına dönüştürülebileceği gibi TCK’nın 50. Maddesinde düzenlenen hapis cezasına seçenek yaptırımların uygulanması da mümkündür.
Vergi Mahremiyetinin İhlali Suçu Avukat Yardımı
Vergi mahremiyetinin ihlali suçu avukat müdafiliğinde takip edilen bir suçtur. Hakkınızda Vergi mahremiyetinin ihlali suçundan soruşturma ya da kovuşturma ceza davası başlamışsa deneyimli bir vergi ceza avukatından destek almanız sizi hapis cezası ve para cezalarından koruyacaktır.
Vergi Ceza Avukatı Ücreti Ne Kadar?
Vergi ceza davası avukatlık ücreti avukatlık asgari ücret tarifesinden aşağı olmamak üzere İstanbul Barosu’nun tavsiye niteliğindeki ücret tarifesine göre belirlenir.
Vergi Ceza Davası Avukatlık Ücreti Ne Zaman Ödenir?
Vergi ceza davası avukat ücreti peşin ödenir. Vergi ceza davası avukatlık ücretinin miktara göre taksitlendirilmesi mümkündür. Yine vergi cezası davası avukatlık ücretinin bir kısmı dava sonunda almak üzere nisbi de kararlaştırılabilir.