YAKALAMA KARARI NASIL KALDIRILIR? (2025)

Yakalama kararı nasıl kaldırılır? sorusu, hakkında soruşturma veya kovuşturma yürütülen, mahkeme veya savcılık tarafından aranan pek çok vatandaşın merak ettiği konulardan biridir. Türkiye’de ceza muhakemesi sürecinde, bazı durumlarda kişi hakkında yakalama kararı çıkarılabilir. Bu karar, çoğunlukla şüphelinin çağrıldığı halde ifade vermeye gitmemesi, kaçma şüphesi bulunması veya delilleri karartma ihtimali olması halinde gündeme gelir. Yakalama kararı, kişinin GBT kayıtlarına işlenir ve polis veya jandarma tarafından bulunduğu yerde gözaltına alınmasına yol açar. Dolayısıyla vatandaşlar “Yakalama kararı nasıl kaldırılır?”, “Yakalama kararı iptal edilir mi?”, “Konsoloslukta ifade vererek yakalama kalkar mı?” gibi soruların cevabını aramaktadır.

Yakalama Kararı Nedir?

Yakalama kararı, Ceza Muhakemesi Kanunu’nun (CMK) 90 ve devamı maddelerinde düzenlenen, şüpheli veya sanığın bulunarak kolluk kuvvetlerince gözaltına alınmasını sağlayan hukuki bir tedbirdir.

Yakalama kararı çıkmasının başlıca sebepleri şunlardır:

1-Şüpheli veya sanığın ifadeye çağrılmasına rağmen gitmemesi,

2-Kaçma ihtimalinin bulunması,

3-Delilleri karartma ya da tanıkları etkileme şüphesinin olması,

4-Adli süreçlerin sağlıklı yürütülebilmesi için zorunluluk görülmesi.

Karar çıkarıldığında kişi, polis tarafından arananlar listesine girer. Bu nedenle seyahatlerde, resmi işlemlerde veya GBT sorgularında yakalanabilir.

Yakalama Kararı Nasıl Kaldırılır?

Yakalama kararının kaldırılması mümkündür. Bunun için hukuka uygun yolların izlenmesi gerekir. İlk olarak, hakkınızda yakalama kararı olup olmadığını öğrenmek gerekir. Vatandaşlar genellikle şu soruları sorar: “Hakkımda yakalama kararı var mı nasıl öğrenirim?”
Bunu öğrenmenin en güvenilir yolu, avukat aracılığıyla UYAP sisteminden dosya sorgulaması yapmaktır. Ayrıca savcılık veya mahkemelere başvurarak da bilgi alınabilir.

Yakalama kararına itiraz edilebilir. CMK’ya göre itiraz hakkı şüpheliye veya sanığa, müdafiine (avukatına), kanuni temsilcisi, eşi veya birinci veya ikinci derece kan hısımlarına tanınmıştır.

Yakalama kararının kaldırılmasının en yaygın yollarından biri, kişinin fiilen yakalanıp ifadesinin alınmasıdır. Çünkü yakalama kararı, esasen kişinin adli merciler önüne çıkarılmasını sağlamak için verilen geçici bir tedbirdir. Kişi yakalandığında ve savcılık ya da mahkeme huzuruna çıkarıldığında, artık bu tedbire ihtiyaç kalmayabilir.

Örneğin, hakkında yakalama kararı bulunan bir kişi kolluk kuvvetlerince yakalandığında önce savcılığa götürülür. Burada savcılık tarafından ifadesi alınır ve dosyanın durumuna göre serbest bırakılmasına karar verilebilir. Eğer yakalama kararının dayanağı sadece ifadesinin alınmaması veya duruşmaya gelmemesi ise, ifade alındıktan sonra çoğu durumda serbest bırakılır.

Bazen ise kişi mahkeme huzuruna çıkarılır. Mahkeme, kişinin sorgusunu yapar ve duruşmaya katılımını sağladıktan sonra yakalama kararının devamına gerek olmadığına kanaat getirirse kararı kaldırır. Ancak dosyanın niteliğine göre, mahkeme serbest bırakma yerine tutuklama tedbirine de karar verebilir. Bu nedenle her dosya özelinde farklı bir sonuç doğabilir.

İtiraz genellikle Sulh Ceza Hakimliğine yapılır. Dilekçede kararın hangi gerekçelerle usulsüz olduğu, çağrı kağıdı tebliğ edilmeden çıkarıldığı veya geçerli mazeretlerin bulunduğu belirtilir. Sulh Ceza Hakimliği, yapılan itirazı dosya üzerinden inceleyerek karar verir. Eğer yakalama kararının hukuka aykırı olduğu kanaatine varırsa karar kaldırılır.  Bazen yakalama kararı çıkaran merci (örneğin savcılık), gerekli şartların ortadan kalktığını tespit ederse yakalama kararını kendiliğinden kaldırabilir.

Kişi yakalanırsa ve ifadesi alınırsa çoğu durumda yakalama kararının devamına gerek kalmaz. Bu durumda ifade sonrası serbest bırakılabilir veya mahkeme kararıyla yakalama kaldırılabilir.

Konsoloslukta İfade Verme

Yurt dışında yaşayan vatandaşların sıkça sorduğu sorulardan biri:
“Türkiye’ye gelemiyorum, hakkımda yakalama kararı var. Konsoloslukta ifade verebilir miyim?”

Türk Ceza Muhakemesi sisteminde, bazı durumlarda şüpheli veya sanığın bulunduğu ülkedeki Türk Konsolosluğu aracılığıyla ifadesi alınabilir. Bu yöntem özellikle uzun süredir yurt dışında yaşayan kişilerin, yakalama kararı nedeniyle Türkiye’ye gelememesi halinde uygulanabilir.Konsoloslukta alınan ifade, resmi yazıyla Türkiye’deki ilgili adli mercilere gönderilir ve dosyaya eklenir.Böylece kişinin savunma hakkı korunur ve çoğu durumda yakalama kararının kaldırılması sürecine katkı sağlar.

Ancak unutulmamalıdır ki Konsoloslukta ifade verilmesi için savcılık veya mahkemenin talebi ve onayı gerekir. Her dosya için bu yol uygun görülmeyebilir. Başvuru, mutlaka bir avukat aracılığıyla yapılmalıdır. Zira Konsoloslukta ifade verilebilmesi için kişinin bizzat ilgili Mahkemeye veyahut Savcılığa gidemediğine ilişkin haklı gerekçelerin delilleri ibraz edilmesi gerekmektedir.

Yakalama Kararının Kaldırılması Gerekçeleri

Yakalama kararının kaldırılmasına yol açabilecek durumlar şunlardır:

• Çağrı kağıdının usulüne uygun tebliğ edilmemesi,

• Yakalama kararının çıkarılmasına esas gerekçelerin yetersiz olması,

• Kişinin ifadesini vermeye hazır olduğunu belgelemesi,

• Sağlık sorunları veya yurt dışında bulunma gibi geçerli mazeretler,

• Usule aykırılıkların tespiti.

Yakalama Kararına İtiraz Dilekçesi Nasıl Yazılır?

İtiraz dilekçesinde mutlaka bulunması gereken unsurlar:

• Mahkemenin veya savcılığın adı,

• Dosya numarası ve karar tarihi,

• Şüpheli/sanığın kimlik bilgileri,

• Yakalama kararına konu olayın özeti,

• Usulsüzlükler ve gerekçeler,

• Talep: “Yakalama kararının kaldırılmasına karar verilmesini talep ederim.”

Dilekçeye ek olarak; çağrı tebligatının ulaşmadığını gösteren belgeler, sağlık raporu, yurt dışında bulunulduğunu gösteren pasaport giriş-çıkış kayıtları gibi deliller sunulabilir.

Yakalama Kararı Ne Kadar Sürer?

Yakalama kararı, kaldırılmadığı sürece devam eder. Yani otomatik olarak kendiliğinden kalkmaz. Ancak:

• İtiraz üzerine hakimlik tarafından kaldırılabilir,

• Savcılık tarafından resen kaldırılabilir,

• Kişi yakalandığında ifade verilmesi sonrası sona erebilir.

Yakalama Kararı Vatandaşların Hangi İşlemlerini Engeller?

Yakalama kararı bulunan kişiler, gündelik hayatta pek çok resmi işlemde ciddi zorluklarla karşılaşabilir. Öncelikle pasaport ve vize işlemleri sırasında bu karar büyük bir engel oluşturur. Konsolosluk veya pasaport şubesi, kişinin adli sicilini ve GBT (Genel Bilgi Toplama) kayıtlarını kontrol ettiğinde yakalama kararı görünür. Bu durumda pasaport verilmez veya mevcut pasaporta el konulabilir.

Benzer şekilde, tapu ve noter işlemlerinde de sorun yaşanır. Örneğin bir kişi evini satmak ya da miras işlemlerini gerçekleştirmek istediğinde, kimlik sorgulamasında yakalama kararı tespit edilirse işlem yapılmadan kolluk kuvvetlerine bildirim yapılır. Bu da kişinin orada gözaltına alınmasına yol açabilir.

Yakalama kararının etkilediği bir diğer alan ise resmî kurumlarla yapılacak başvurulardır. Örneğin sosyal güvenlik, vergi dairesi ya da belediye gibi kurumlarda işlem yapmak isteyen bir vatandaş, kimlik bilgileri sorgulandığında yakalama kararı sebebiyle işlem süreci kesintiye uğrayabilir.

En sık rastlanan durum ise polis çevirmelerinde GBT sorgusu sırasında ortaya çıkar. Trafik kontrolü, kimlik kontrolü veya rutin bir güvenlik uygulamasında polis, kişinin hakkında yakalama kararı olduğunu görür ve doğrudan gözaltına alır.

Son olarak, yurtdışına çıkış ve girişlerdeki kontroller sırasında da yakalama kararı ciddi bir engeldir. Havalimanlarında pasaport kontrolünde yapılan sorgulamalarda bu karar hemen ortaya çıkar. Kişi uçağa binemeden gözaltına alınabilir veya ülkeye giriş yaptığı anda kolluk kuvvetlerine teslim edilir.

Kısacası, yakalama kararı olan bir vatandaş, gündelik hayatında basit gibi görünen ama hukuken kimlik doğrulaması gerektiren pek çok işlemde engelle karşılaşır. Bu nedenle yakalama kararının zamanında kaldırılması büyük önem taşır.

Sıkça Sorulan Sorular

Hakkımda yakalama kararı var mı nasıl öğrenirim?

UYAP sistemi üzerinden avukatınız aracılığıyla veya ilgili savcılığa/mahkemeye başvurarak öğrenebilirsiniz.

İfade Yakalaması Nedir?

İfade yakalaması, mahkeme veya savcılık tarafından şüpheli ya da sanığın ifadesini almak için çıkarılan yakalama kararıdır. Buradaki amaç, kişiyi cezalandırmak değil, adli sürece katılımını sağlamak ve ifade vermesini temin etmektir.

Ceza Muhakemesi Kanunu’na göre, bir kişi hakkında soruşturma veya kovuşturma yürütülüyorsa ve bu kişi çağrı kâğıdı ile davet edilmesine rağmen gelmiyorsa, ya da tebligat yapılamıyorsa, mahkeme veya savcılık “yakalama emri” çıkarabilir. Bu yakalama türü “ifade yakalaması” olarak adlandırılır.

Yani kişinin işlediği iddia edilen suçtan dolayı doğrudan tutuklanması değil, önce ifadesinin alınması hedeflenir. Bu nedenle ifade yakalaması, geçici bir tedbir niteliğindedir.

Yakalama kararı iptal olur mu?

 İtiraz kabul edilirse veya savcılık resen kaldırırsa yakalama kararı iptal olur.

İfade Yakalaması Hangi Durumlarda Çıkarılır?

Çağrı kâğıdına rağmen ifade için gitmeyen kişilerde, tebligat yapılamayan durumlarda veyahut kişinin bulunamadığı ve ifadesinin acil olarak alınması gerektiği hallerde çıkarılmaktadır.

Yurt dışında iken yakalama kararım kaldırılabilir mi?

Konsoloslukta ifade verilerek veya avukat aracılığıyla yapılacak itirazla kaldırılabilir. Ancak bu mahkemenin kabulüne bağlıdır.

Yakalama kararı kaldırılınca serbest kalır mıyım?

İtiraz kabul edilirse kişi serbest bırakılır ve hakkında yakalama kararı bulunmaz.

Sonuç

Yakalama kararı, ceza yargılamasında sıkça uygulanan bir tedbirdir ancak hukuka aykırı olarak çıkarılmışsa veya şartları ortadan kalkmışsa kaldırılması mümkündür. Bunun için yapılacak en önemli adım, vakit kaybetmeden bir avukata başvurmak ve usule uygun şekilde itirazda bulunmaktır.

Yurt dışında yaşayan vatandaşlar açısından ise konsoloslukta ifade verme imkânı sürecin en önemli kolaylıklarından biridir. Böylece Türkiye’ye gelmeden savunma hakkı kullanılabilir ve çoğu zaman yakalama kararının kaldırılması sağlanabilir.

Unutulmamalıdır ki, her dosya farklıdır ve sonuç, olayın özelliklerine göre değişir. Profesyonel hukuki destek almak hak kayıplarının önlenmesi açısından büyük önem taşır.