EVLİLİK YOLUYLA VATANDAŞLIK REDDİ 

Evlilik yoluyla vatandaşlık reddi idare tarafından evrak eksikliği, gerekli şartların sağlanmaması ya da takdir yetkisi sebebiyle gündeme gelebilir. Gerekli şartların sağlanmaması veyahut takdir yetkisi sebebiyle yabancının vatandaşlık başvurusu reddedildi ise ilgili yabancı ret kararının iptali için idare mahkemelerinde iptal davası açabilir. Bu hususta vatandaşlık başvurusu reddedilen ya da iptal edilen ilgili yabancı iptal davasını kararı veren idarenin bulunduğu yerdeki idare mahkemesinde açılabilir.

EVLİLİK YOLUYLA VATANDAŞLIK REDDİ DAVA DİLEKÇESİ 

ANKARA ( ) İDARE MAHKEMESİNE

YÜRÜTMENİN DURDURULMASI İSTEMLİDİR.

DAVACI                      :  Ad Soyad- Yabancı Kimlik Numarası  – Adres

VEKİLİ                        : Av. AYSEL İREM KAP – Av. FERDİ KURNAZ – Av.BERKAY BAŞCI

DAVALI                      : İÇİŞLERİ BAKANLIĞI – T.C. İçişleri Bakanlığı, Bakanlıklar/ANKARA

KONU                          : Davalı idare tarafından müvekkilin vatandaşlık başvurusunun reddine ilişkin … tarihli, … karar sayılı idari işlemin iptali ile yürütmenin durdurulması talebimizden ibarettir.

TEBLİĞ TARİHİ       :  ../../..

AÇIKLAMALAR

1-Müvekkil …, 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununun 16. Maddesi hükümleri uyarınca … Valiliği İl Nüfus ve Vatandaşlık Müdürlüğüne … nvi dosya numarası ile ‘Evlenme Yoluyla Türk Vatandaşlığının Kazanılması’ başvurusu yapılmıştır. Akabinde davalı idare tarafından ../../.. tarihli ve … karar sayılı kararı ile müvekkilin vatandaşlık başvurusu reddedilmiştir. Söz konusu karar,  müvekkile ../../.. tarihinde tebliğ edilmiştir. Davalı idare somut bir sebep belirtmeksizin müvekkilin vatandaşlık başvurusunu reddetmiştir. Haksız ve hukuki dayanaktan yoksun idari işlemin iptali için işbu davayı ikame etme gereği hasıl olmuştur. Şöyle ki;

2-Müvekkil,  ../../.. doğumludur. Müvekkil, ../../.. tarihinde … TC kimlik numaralı  ( AD SOYAD) ile evlenmiş olup evlilik birliği yaklaşık on beş yıldır devam etmektedir. Bu evlilik birliğinden iki müşterek kız çocukları bulunmaktadır.

Müvekkil, aile hayatını Türkiye’de aile ikamet izni almak suretiyle devam ettirmiş, 2022 tarihi itibariyle de evlenme yoluyla türk vatandaşlığının kazanılması başvurusu yapmıştır. Vatandaşlık dosyasına gerekli tüm evrakları ibraz etmiş, mülakatlara da yasal süreleri içerisinde katılmıştır. Ancak işbu davaya konu idari işlem ile vatandaşlık başvurusu reddedilmiştir.

Müvekkile tebliğ olunan red cevabında da görüleceği üzere davalı idare , red işleminin gerekçesini ” takdir yetkisi” olarak belirtmişse de müvekkil, yıllardır eşi ile birlikte Türkiye’de yasal şekilde ikamet etmekte olup davalı idare tarafından vatandaşlık başvurusu hiçbir hukuki dayanak olmaksızın reddedilmiştir.

06.04.2010 tarihli ve 27544 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Türk Vatandaşlığı Kanununun Uygulanmasına İlişkin Yönetmeliğin 14 üncü maddesinde, Türk vatandaşlığının evlenme yoluyla kazanılması, yetkili makam kararı ile Türk vatandaşlığının kazanılması yolları arasında sayılmış; 28 inci maddesinin birinci fıkrasında, il emniyet müdürlüğünce evlenme yoluyla Türk vatandaşlığını kazanmak isteyen yabancının, (a) Aile birliği içinde yaşayıp yaşamadığı, (b) Evlilik birliği ile bağdaşmayacak şekilde fuhuş yapmak ve fuhuşa aracılık etmek gibi davranışlarının olup olmadığı, (c) Türk vatandaşlığını kazanmasında milli güvenlik ve kamu düzeni bakımından engel teşkil edecek bir halinin bulunup bulunmadığı hususlarının araştırılacağı hükmü yer almıştır.

Ülkemizde bulunduğu süre içerisine örnek bir vatandaş olarak hareket eden, on beş yıldır Türk Vatandaşı ile aile birliği içinde yaşayan ve herhangi bir adli sicil kaydı olmayan, Türk kamu düzenine aykırı faaliyet veya davranışı olmayan müvekkilin başvurusunun reddedilmesinde hukuka uyarlık bulunmamaktadır.

3- İşbu davaya konu idari işlem olan “Evlenme Yoluyla Türk Vatandaşlığının Kazanılması Başvurusunun Reddi İşlemi’ hukuki dayanaktan yoksundur. Davalı idare tarafından red işlemine gerekçe olarak “Takdir Yetkisi” gösterilmiştir. Elbette ki idarelerin vatandaşlık başvurularını değerlendirmede takdir yetkisi bulunmaktadır. Ancak takdir yetkisi keyfilik demek değildir. Gerekli inceleme ve araştırmaları yaptıktan, bunları somut kanıtlarla destekledikten sonra takdir yetkisini kullanmalıdır. Takdir yetkisinin olduğu durumlarda bile idare haklı gerekçe göstermek zorundadır. İdare bu işlemin sebebini gerekçesinde belirterek ilgilisine bildirdiği takdirde demokratik ilkelere uygun hareket ederek hukuki güvenliği tesis etmiş olacaktır.

İdari işlemler sebepsiz yere ve soyut gerekçelerle tesis edilemez. Her bir idari işlemin somut vakıalara dayanan bir gerekçesinin olması zorunludur. İdari işlemlerin sebep ve amaç unsurları idari işlemin esasa ilişkin unsurlarını oluşturur. Bu iki unsurun oluşması halinde idari işlem tesis edilebilir.

Hukuk devletinin unsurlarından olan “hukuki güvenlik” ilkesi, devlet faaliyetlerinin önceden tahmin edilebilir, öngörülebilir olmasını ve takdir yetkisini zorlayan, keyfiliğe yol açacak kurallara yer verilmemesini gerektirir. “Belirlilik” ilkesi ise, maddi hukuk ve usul kurallarının önceden öngörülebilir bir açıklıkta olmasını ve kişilerin haklı beklentilerini bertaraf etmeyecek düzenlemeler yapılmasını içerir. Aksi takdirde, yetkilerin sınırlarının belirsizliği, takdir yetkisinin keyfiliğe dönüşmesine neden olur ve yasanın verdiği ucu açık yetki kullanımıyla tesis edilen işlemlerin hukuki denetimi de yasal engel nedeniyle gerektiği gibi yapılamaz. İlgili Kanun maddeleri gözetilmeksizin ikamet başvurusunun keyfi sebeplerle reddedilmesi hukuki belirlilik ve güvenlik ilkesine aykırıdır.

Anayasa Mahkemesinin bu konuyla ilgili kararına ( 7.4.2016 tarihli, Esas No:2015/94, Karar No:2016/27 ) göre;

“Anayasa’nın 2’nci maddesinde yer alan hukuk devletinin temel ilkelerinden biri belirliliktir. Bu ilkeye göre kanun düzenlemelerinin hem kişiler hem de idare yönünden herhangi bir tereddüde ve şüpheye yer vermeyecek şekilde açık, net, anlaşılır ve uygulanabilir olması ayrıca kamu otoritelerinin keyfi uygulamalarına karşı koruyucu tedbirler içermesi de gereklidir. Belirlilik ilkesi, hukuki güvenlikle bağlantılı olup birey hangi somut eylem ve olguya hangi hukuki müeyyidenin veya neticenin bağlandığını, bunların idareye hangi müdahale yetkisini doğurduğunu bilmelidir. Birey ancak bu durumda kendisine düşen yükümlülükleri öngörebilir ve davranışlarını belirler.

Hukuk güvenliği, normların öngörülebilir olmasını, bireylerin tüm eylem ve işlemlerinde devlete güven duyabilmesini, devletin de yasal düzenlemelerde bu güven duygusunu zedeleyici yöntemlerden kaçınmasını gerekli kılar. Hukuk Devletinin unsurları doktrinde de belirlenmiş olup, bunlardan konuyla ilgili iki tanesi ‘Hukuki Güvenlik’ ve ‘Belirlilik’ ilkeleridir. Bireyin devlete güven duyması, ancak hukuki güvenliğin sağlandığı bir hukuk devleti düzeninde mümkün olabilecektir. Anayasada öngörülen temel hak ve hürriyetlerin kullanılması ve insan haklarının insan hayatına egemen kılması için Devlet, bireylerin hukuka olan inançlarını ve güvenlerini korumakla yükümlüdür.”

Belirtilen kanun hükümlerinin ve protokol maddelerinin somut duruma uyarlandığında talebimizin ne kadar haklı olduğu açıktır.

4-Hukuka uygunluk karinesinden yararlanan idari işlem için, yürütmenin durdurulması kararı verilmemesi halinde, dava sonunda iptal kararı verilmesinin hiçbir faydası olmayacak, telafisi imkansız zararlar doğacaktır. Müvekkile vatandaşlık verilmemesi durumunda müvekkil, hem bu yıl için hem de gelecek yıllar için hak kaybına uğrayacaktır. Şöyle ki;

Müvekkil, soyut iddialarla reddedilen işlem sebebiyle, Türk vatandaşlığının sağladığı olanaklardan yararlanamamakta, çalışma izni ve oturum izni ile yaşamak zorunda, SGK hak ve imkanlarından yararlanamamaktadır.  İdari işlemin yürütmesinin durdurulması kararı verilmez ise müvekkilin yaşamı bakımından telafisi güç ve imkansız zararlar oluşacaktır. İYUK m. 27’e uygun telafisi güç zararlar doğuracak ve açıkça hukuka aykırı işbu idari işlemin öncelikle yürütmesinin durdurulması bilahare iptal edilmesi gerekmektedir.

HUKUKİ SEBEPLER       : İdari Yargılama Usulü Kanunu, 6458 sayılı YUKK, 5901 Sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu, Anayasa ve sair yasal mevzuat.

HUKUKİ DELİLLER        : İçişleri Bakanlığının cevap yazısı, Vatandaşlık Dosyası, Danıştay Kararları, Nüfus Kayıt Örnekleri, Adli Sicil kayıtları, bilirkişi, yemin, tanık ve sair yasal delil.

SONUÇ VE İSTEM         : Yukarıda  izah edilen sebepler ve Sayın Mahkemenin re’sen nazara alacağı hususlar da dahil olmak üzere;

1-Davalı idarenin ../../.. tarihli ve … karar sayılı vatandaşlık başvurusunun reddi işleminin açıkça hukuka aykırı olması ile telafisi güç ve imkansız zararlar vereceğinden öncelikle YÜRÜTMESİNİN DURDURULMASINA,

2-Davalı idarenin ../../.. tarihli ve …. karar sayılı vatandaşlık başvurusunun reddi işleminin İPTALİNE ,

3-Yargılama harç ve giderleri ile vekalet ücretinin davalı tarafa yükletilmesine karar verilmesini vekaleten talep ederim. ../../..

NOT:  Evlilik yoluyla vatandaşlık reddi dava dilekçesi örneği genel bilgilendirme amacıyla hazırlanmış olup örnek mahiyetindedir. Yabancının durumu,  hangi yolla vatandaşlık başvurusu yapıldığı, hangi sebeple reddedildiği vb.  hususlar farklılık göstermekte olup hukuki yardım alınması önem arz etmektedir. 

SIKÇA SORULAN SORULAR

Evlilik Yoluyla Vatandaşlık Reddi Sebepleri Nelerdir?

En az üç yıldan beri bir Türk vatandaşı ile evli olan ve evliliği devam eden yabancılar, aile birliği içinde yaşama, evlilik birliği ile bağdaşmayacak bir faaliyette bulunmama ve millî güvenlik ve kamu düzeni bakımından engel teşkil edecek bir hali bulunmama şartlarını bir arada gerçekleştirmesi halinde Türk vatandaşı olabilir. Bu nedenle;

1. Yabancının vatandaşlık başvurusu sırasında Türk vatandaşı ile en az üç yıldan beri evli olmaması halinde vatandaşlık başvurusu reddedilir.
2. Türk vatandaşı olmak isteyen yabancı ile eşi aile birliği içinde yaşamıyorsa, evlilik sahte bir evlilik ise vatandaşlık başvurusu reddedilir. Bu noktada yurt içinde yapılan başvurularda evliliğin gerçek bir evlilik olup olmadığının tespiti için vatandaşlık başvuru inceleme komisyonu tarafından hazırlanmış birtakım sorular ile eşlere birlikte ve ayrı ayrı mülakat yapılır. Bu mülakatın sonucunda eğer komisyon evliliğin gerçek bir evlilik olmadığına, eşlerin aile birliği içerisinde yaşamadığına kanaat getirirse vatandaşlık başvurusu reddedilir. Ancak başvurudan sonra Türk vatandaşı eşin ölümü nedeniyle evliliğin sona ermesi halinde aile birliği içinde yaşama şartı aranmaz.

• Türk vatandaşı olmak isteyen yabancıya yönelik yapılan güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması neticesinde yabancının millî güvenlik ve kamu düzeni bakımından engel teşkil edecek bir hali bulunduğu tespit edilirse vatandaşlık başvurusu reddedilir.

EVLİLİK YOLUYLA VATANDAŞLIK BAŞVURUSU NE KADAR SÜREDE SONUÇLANIR?

Evlilik yoluyla vatandaşlık başvurusunun daha hızlı şekilde tamamlanması için evrakların eksiksiz şekilde sunulması önem arz etmektedir. Başvurucu tarafından evrakların eksiksiz şekilde sunulmasını takiben yapılan başvuru ortalama 1,5-3 yıl içerisinde sonuçlanmaktadır. 

EVLİLİK YOLUYLA VATANDAŞLIK BAŞVURUM TAKDİR YETKİSİ SEBEBİYLE İPTAL EDİLDİ, NE YAPMAM GEREKİR? 

İdarenin kararının tebliğinden itibaren 60 gün içerisinde iptal davası açılması gerekir. Bu konuda ” Evlilik Yoluyla Vatandaşlık” başlıklı makalemize göz atabilirsiniz. Genel yolla yapılan vatandaşlık başvurusunun iptali söz konusu ise “Genel Yolla Vatandaşlık Kazanma” makalemizi okuyabilirsiniz. 

EŞİN VEFAT ETMESİ HALİNDE TÜRK VATANDAŞLIĞI KAZANABİLİR MİYİM?

Eş vefat etse de şartların sağlanması halinde Türk vatandaşlığı kazanılabilir. 5901 sayılı TVK md.16/II’ye göre “Evlilik yoluyla Türk vatandaşlığı başvurusunda bulunulduktan sonra Türk vatandaşı eşin ölümü halinde, başvuru sonuçlandırılır.”

Başka bir deyişle, eşin vefatı halinde evlilik yoluyla vatandaşlık başvurusu yapılmasını takiben Türk eşin vefat etmesi halinde vatandaşlık başvurusu reddedilmeyecektir. Bu varsayımda, evlilik yoluyla vatandaşlık kazanma için gerekli şartlardan olan “Aile Birliği İçinde Yaşama” şartı aranmayacak, diğer şartların gerçekleşip gerçekleşmediği incelenecektir.

3 YILLIK EVLİLİK VATANDAŞLIK KAZANMAK İÇİN YETERLİ MİDİR? 

3 yıllık evlilik vatandaşlık kazanmak için yeterlidir. Ancak, 5901 sayılı TVK md.16’da bulunan diğer şartlar sağlanması gerekmektedir. 

Evlilik Yoluyla Vatandaşlık Reddi Durumunda Başvurulacak Hukuki Yollar Nelerdir?

Ret kararının tebliğinden itibaren altmış gün içerisinde Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü nezdinde itiraz yoluna başvurulabilir. Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü itirazı otuz gün içerisinde inceleyerek karara bağlamak durumundadır. Müdürlük itirazı reddedebilir, itirazı kabul edebilir veyahut itiraza otuz gün içerisinde herhangi bir cevap vermeyebilir. Otuz gün içerisinde herhangi bir cevap verilmemesi halinde itiraz reddedilmiş sayılır. İtiraz yoluna başvurulması dava açma süresini durdurur. İtirazın reddedilmesi veyahut otuz gün içerisinde Müdürlük tarafından herhangi bir cevap verilmemesi sebebiyle itirazın reddedilmiş sayılması halinde ise dava açma süresi kaldığı yerden işlemeye başlar ve idare mahkemesinde dava açılabilir.

Yabancı isterse itiraz yoluna başvurmaksızın direkt olarak ret kararının tebliğinden itibaren altmış gün içerisinde ret kararının iptali için İdare Mahkemesi nezdinde dava açabilir.

EVLİLİK YOLUYLA VATANDAŞLIK BAŞVURUSUNDA BULUNACAK KİŞİNİN İKAMETİNİN OLMASI ZORUNLU MUDUR?

Evlilik yoluyla vatandaşlık başvurusunda bulunacak kişinin ikametinin olması zorunlu değildir. Bu sebeple evlilik yoluyla vatandaşlık başvurusunda bulunan yabancının da Türkiye’de ikamet zorunluluğu yoktur. 

EVLİLİK YOLUYLA VATANDAŞLIK KAZANMA İÇİN YURT DIŞINDAN BAŞVURU YAPABİLİR MİYİM? 

5901 sayılı TVK md.20’ye göre; “Yabancılar, Türkiye’de veya dış temsilciliklerimizde Türk vatandaşlığını kazanmak üzere başvuruda bulunabilirler.”  Bu sebeple, yurt dışında ikamet eden başvurucular konsolosluk üzerinden başvuru yapabilir. 

EVLİLİK YOLUYLA VATANDAŞLIK KAZANDIM EŞİM BOŞANMA DAVASI AÇTI, VATANDAŞLIĞIM İPTAL EDİLİR Mİ? 

Evlilik yoluyla vatandaşlık kazanan yabancı daha sonra eşinden boşanır ise Türk vatandaşlığını kaybetmeyecektir. Bu ihtimalde evlilik yoluyla Türk vatandaşlığı edinen kişinin boşanmış olması doğrudan vatandaşlığının iptal edilmesine sebebiyet vermeyecektir.

EVLİLİK YOLUYLA VATANDAŞLIK KAZANMA HARCI 

Evlilik yoluyla vatandaşlık kazanabilmek için Maliye Bakanlığı veznesine yatırılması gereken harç miktarı 2025 tarihi itibariyle 650,00 TL’dir. Hizmet bedeli, başvuru kabul edilmesi durumunda başvuru sahibinden tahsil edilmektedir. Başvuru reddi halinde, hizmet bedeli iade edilmemektedir. 

Sonuç

Evlilik yoluyla Türk vatandaşlığı kazanma, Türk Vatandaşlığı Kanunu ve ilgili mevzuatta öngörülen şartlara sıkı sıkıya bağlıdır. Bu süreç, kişisel hakların korunması ve kamu düzeninin sağlanması amacıyla titizlikle düzenlenmiştir. Kanunda belirtilen sürelerin dolması, evliliğin gerçek bir birliktelik teşkil ettiğinin ispatı ve başvuru sırasında istenilen belgelerin eksiksiz sunulması, vatandaşlık kazanımının temel koşullarını oluşturmaktadır. Ancak her başvuru, kendi somut özellikleri çerçevesinde değerlendirildiğinden, hukuki destek alınması, olası gecikmelerin ve hak kayıplarının önüne geçilmesi açısından büyük önem taşımaktadır.