MÜKELLEFİN ÖZEL İŞLERİNİ YAPMA SUÇU 2024
Vergi suçları ve bu suçların cezaları 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nda düzenlenmiştir. Kanunda hem idari nitelikte sadece para cezası gerektiren suçlar hem de adli nitelikte hürriyeti bağlayıcı mahkumiyet gerektiren suçlar bulunmaktadır. Buna göre kanunda düzenlenen idari nitelikteki vergi suçları; vergi zıyaı suçu, usulsüzlük suçu ve özel usulsüzlük suçu olmak üzere üç başlık altında toplanmışken adli nitelikteki vergi suçları ise; kaçakçılık, vergi mahremiyetinin ihlali ve mükelleflerin özel işlerini yapma suçu olmak üzere üç başlık altında toplanmıştır. Diğer vergi suçlarıyla ilgili açıklamalar için buraya tıklayabilirsiniz.
Esasen vergi hukukunda ekonomik suçlara ekonomik cezalar verilmesi ilke olarak kabul edilmişse de kanun koyucu vergi kanunlarına karşı yapılan ve aynı zamanda kamu düzenini sarsan nitelikteki ihlallerin hürriyeti bağlayıcı cezalarla cezalandırılması gerektiğini düşünmüştür. Bu bakımdan Vergi Usul Kanunu’nda adli nitelikteki suçlara da yer verilmiş olup bu bakımdan işbu kanun “yan ceza kanunu” niteliğindedir.
İçindekiler
ToggleMükellefin Özel İşlerini Yapma Suçu
Mükellefin özel işlerini yapma suçu Vergi Usul Kanunu’nun 363. Maddesinde düzenlenmiş olup maddede “Bu Kanunun 6 ncı maddesinin son fıkrası gereğince mükelleflerin vergi kanunlarının uygulanması ile ilgili hesap, yazı ve sair özel işlerini yapmaları yasak edilen memurlardan bu yasağa aykırı harekette bulunanlar Türk Ceza Kanununun 257 nci maddesinin birinci fıkrası hükmüne göre cezalandırılır. Bu hareketlerle vergi ziyaına neden olunması halinde, kişiye ayrıca bu Kanunun 344 üncü maddesine göre vergi ziyaı cezası kesilir.” denilmektedir. Maddeye göre, kanunun 6. Maddesinde sayılan kişilerin, mükelleflerin bazı özel işlerinin yapılması yasaklanmış olup bu yasağa aykırı davranan kişilerin Türk Ceza Kanunu’nun 257. Maddesinin birinci fıkra hükmüne göre cezalandırılacağından bahsedilmiştir. Atıf yapılan maddede görevi kötüye kullanma suçu düzenlenmiş olup yapılan atıf gereği mükellefin özel işlerini yapma suçunun altı aydan iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılması öngörülmüştür. TCK kanun metnine buradan ulaşabilirsiniz.
Kamu hizmetinde çalışan memurların görevlerini yaparken görev tanımı dışına çıkmamaları ve işlerini yaptıkları herkese eşit davranmaları esastır. Bu madde ile memurların tarafsızlıklarını zedeleyen belirli faaliyetler suç kapsamına alınmıştır.
Mükellefin Özel İşlerini Yapma Suçu Kimler Tarafından İşlenebilir?
Vergi Usul Kanunu’nun 6. Maddesinin son fıkrasında mükelleflerin vergi kanunlarının uygulanması ile ilgili hesap, yazı ve sair özel işlerini ücretsiz de olsa yapmaları yasak edilenler sayılmış olup bunlar; vergi muameleleri ve incelemeleri ile vergi mahkemeleri, bölge idare mahkemeleri ve Danıştay’da görevli olan memurlardır.
Görüleceği üzere bu suç yalnızca belirtilen memurlar tarafından işlenebilen özgü suçtur. Nitekim kanunun atıf yaptığı görevi kötüye kullanma suçu da yalnızca memurlar tarafından işlenebilen özgü suç niteliğinde olup görevi kötüye kullanma suçunun failinin kapsamı mükellefin özel işlerini yapma suçunun failinin kapsamından daha geniştir. Bu suçta her ne kadar failin memur olması şart ise de mükellefin bağlı olduğu dairede çalışması şart tutulmamıştır. Bu nedenle vergi dairesinde görevli bir memurun kendi dairesine kayıtlı olan veya olmayan bir mükellefin defterini tutması, beyannamesini doldurması, inceleme elemanı ya da vergi mahkemesi hakiminin mükellefin dava dilekçesini yazması gibi fiiller yasak kapsamındadır.
Suç Oluşturan Fiiller Nelerdir?
Mükellefin özel işlerini yapma suçunu oluşturan fiiller sınırlı sayıda olmayıp failin herhangi bir şekilde mükellefin vergi kanunlarının uygulanması ile ilgili hesap, yazı ve sair özel işlerini yapmaları suça ilişkin fiili oluşturacaktır. Bu bakımdan suça ilişkin fiil vergisel duruma ilişkin hesaplamaların yapılması, analiz ve yorum yapılması veya vergi mahkemesine sunulmak üzere dilekçe yazılması olabilecektir.
Yapılan iş karşılığında ücret alınıp alınmaması suçun oluşması bakımından farklılık arz etmemektedir. Zira bu yasağın nedenlerinden biri de bu suçu işleyebilecek kişilerin kanundaki boşlukları bilip mükelleflere yol gösterme ihtimali bulunmasıdır.
Hapis Cezasının Paraya Çevrilmesi ve Ertelenmesi
Vergi mahremiyetinin ihlali suçundan mahkumiyet kurulması durumunda belirlenecek hapis cezasının paraya çevrilmesinde veya ertelenmesinde TCK’nın 50 ve 51. maddelerinin uygulanması kabul edilmiştir. Bu bakımdan işlenilen bir vergi suçu için hükmolunan hapis cezasının bir yıl veya daha az süreli hapis cezası olması durumunda hapis cezası, hakim kararıyla para cezasına dönüştürülebileceği gibi TCK’nın 50. Maddesinde düzenlenen hapis cezasına seçenek yaptırımların uygulanması da mümkündür.
Vergi suçu için hükmolunan hapis cezasının iki yıl veya daha az süreli hapis cezası olması durumunda ise TCK’nın 51. Maddesi uyarınca hükmün infazı maddede yazan şartların bulunması durumunda ertelenebileceği gibi Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 231. Maddesine göre hükmün açıklanmasının geriye bırakılması kurumundan faydalanılması da mümkündür.
Cezayı Sona Erdiren Haller Nelerdir?
Vergi mahremiyetinin iptali suçu bakımından cezayı sona erdiren özel bir sebep bulunmamakta olup cezanın infazı ceza genel ilkelerine göre yapılmaktadır.
Zamanaşımı: Vergi suçlarına ilişkin ceza mahkemelerinde açılacak kamu davalarında uygulanacak zamanaşımına ilişkin VUK’ta özel bir hüküm bulunmamakta olup TCK’da yer alan genel hükümler dikkate alınmalıdır. TCK m.66/e gereği beş yıldan fazla olmamak üzere hapis veya adli para cezası gerektiren suçlarda dava zamanaşımı süresi fiilin işlendiği tarihten itibaren sekiz yıldır. TCK m.67/2 gereği ise zamanaşımını kesen hallerden birinin meydana gelmesi durumunda zamanaşımı süresi en fazla yarısı kadar uzayacak olup bu durumda zamanaşımı süresi en fazla 12 yıla çıkmaktadır.
Sanığın veya Hükümlünün Ölümü: Cezaların şahsiliği ilkesi gereği bir suç sebebiyle yalnızca fail aleyhinde ceza yargılaması süreçleri işletilip hüküm kurulabilecektir. Bu bakımdan sanığın veya hükümlünün ölümünün yaratacağı hukuki sonuçlara ilişkin TCK m.64 vergi kaçakçılığı suçları bakımından da geçerlidir. Söz konusu madde şu şekildedir;
“Sanığın ölümü halinde kamu davasının düşürülmesine karar verilir. Ancak, niteliği itibarıyla müsadereye tabi eşya ve maddi menfaatler hakkında davaya devam olunarak bunların müsaderesine hükmolunabilir.
Hükümlünün ölümü, hapis ve henüz infaz edilmemiş adlî para cezalarını ortadan kaldırır. Ancak, müsadereye ve yargılama giderlerine ilişkin olup ölümden önce kesinleşmiş bulunan hüküm, infaz olunur”
Bunun yanında suçun işlenmesinden sonra ancak soruşturmaya başlanmadan önce şüphelinin ölmesi halinde cezai tatbikat yapılmayacaktır. Soruşturma evresinde şüphelinin ölmesi halinde ise kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verilecektir.
Genel veya Özel Af: Af, kesinleşmiş cezaları ortadan kaldıran, hafifleten veya değiştiren yahut mahkumiyeti bütün sonuçlarıyla beraber gerçekleşmemiş sayan bir kamu hukuku işlemidir. Ceza hukukunda yapılan genel af- özel af ayrımı vergi suç ve cezaları bakımından da geçerlidir. Bu bakımdan TCK m.65 kaçakçılık suçu bakımından uygulama alanı bulacak olup söz konusu madde şu şekildedir;
“Genel af halinde, kamu davası düşer, hükmolunan cezalar bütün neticeleri ile birlikte ortadan kalkar.
Özel af ile hapis cezasının infaz kurumunda çektirilmesine son verilebilir veya infaz kurumunda çektirilecek süresi kısaltılabilir ya da adlî para cezasına çevrilebilir.
Cezaya bağlı olan veya hükümde belirtilen hak yoksunlukları, özel affa rağmen etkisini devam ettirir.”
SIKÇA SORULAN SORULAR
Mükellefin Özel İşlerini Yapma Cezası Nedir?
Mükellefin özel işlerini yapma suçunun altı aydan iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılması öngörülmüştür.
Mükellefin Özel İşlerini Yapma Cezası Düşer Mi?
Mükellefin özel işlerini yapma suçunun cezası genel ve özel af, ölüm ve zamanaşımı halinde düşer. Deneyimi bir ceza avukatından alacağınız destek ile Mükellefin özel işlerini yapma suçunun cezasını azaltabilirsiniz.
Mükellefin Özel İşlerini Yapma Vergi Ziyaı Cezası Ne Kadar?
Mükellefin özel işlerini yapma suçu ayrıca bir vergi kaybına sebebiyet vermişse kişiye vergi ziyaı cezası da kesilir. Hesaplama için kayba uğrayan vergi miktarı önem arz etmektedir. Hesaplama için deneyimli bir vergi avukatından destek alınması gerekir.
Mükellefin Özel İşlerini Yapma Suçu Avukat Yardımı
Mükellefin özel işlerini yapma suçu avukat müdafiliğinde takip edilen bir suçtur. Hakkınızda mükellefin özel işlerini yapma suçundan soruşturma ya da kovuşturma başlamışsa deneyimli bir vergi ceza avukatından destek almanız sizi hapis cezası ve para cezalarından koruyacaktır.