TUTUKLANIR MIYIM? HANGİ SUÇLARDA TUTUKLAMA OLUR? (2025)

Tutuklanır Mıyım? Hangi Suçlarda Tutuklama Olur? sorusu, hakkında soruşturma başlatılan, kollukta ifadesi alınan ya da savcılık aşamasına gelen kişilerde ilk akla gelen sorudur. . Ancak bilinmelidir ki her suçta tutuklama kararı verilmez; hâkim yalnızca kuvvetli suç şüphesinin bulunduğu ve kaçma, delil karartma, tanık üzerinde baskı gibi somut nedenlerin var olduğu durumlarda bu tedbire başvurur. Dolayısıyla “tutuklanır mıyım?” sorusunun cevabı, işlenen suçun niteliğine, dosyadaki delillere ve hâkimin takdirine göre değişiklik gösterir.

Ceza yargılaması sürecinde en ağır koruma tedbirlerinden biri olan tutuklama kararı, kişi özgürlüğüne doğrudan müdahale ettiği için sıkı yasal şartlara bağlanmıştır. Bu nedenle, hakkında tutuklama kararı verilen kişi veya müdafii, bu karara karşı tutukluluk kararına itiraz yoluna başvurabilir. İtiraz hakkı, Anayasa ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ile güvence altına alınmıştır.

TUTUKLAMA NEDİR?

Tutuklama kararı, bir kişinin, işlediği iddia edilen suçun niteliğine ve delil durumuna göre, hâkim kararıyla cezaevinde geçici olarak özgürlüğünden yoksun bırakılmasıdır.

İtiraz, tutuklama kararını veren mahkemeye veya kararı veren hâkimin bağlı olduğu nöbetçi ağır ceza mahkemesine yazılı dilekçeyle veya zabıt katibine beyanda bulunmak suretiyle yapılabilir. İtiraz dilekçesinde Tutuklama şartlarının somut olayda oluşmadığı, delil durumu ve kaçma şüphesinin bulunmadığı, kişinin sabit ikametgâh sahibi olduğu, iş ve aile düzeninin bulunduğu ve adli kontrol gibi daha hafif tedbirlerle yargılamaya devam edilebileceği hususları belirtilmelidir.

TUTUKLANIR MIYIM? TUTUKLAMA KARARI ŞARTLARI NELERDİR?

5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu (CMK) madde 100’e göre bir kişinin tutuklanabilmesi için şu şartlar gerekir:

• Kuvvetli suç şüphesinin bulunması,

• Tutuklama nedenlerinin varlığı (kaçma ihtimali, delilleri yok etme veya tanıkları etkileme riski),

• Tutuklamanın ölçülü olması.

CMK m.100/3’te, katalog suçlar sayılarak bu suçlar bakımından tutuklama nedeninin varsayılabileceği düzenlenmiştir. Ancak Anayasa Mahkemesi ve Yargıtay, bu suçlarda dahi somut olay değerlendirmesi yapılmadan tutuklama kararı verilemeyeceğini birçok kararıyla ortaya koymuştur.

HANGİ SUÇLARDA TUTUKLAMA OLUR?

Her suç için tutuklama kararı verilmez. CMK m.100/3’te “katalog suçlar” olarak adlandırılan bazı suçlarda tutuklama nedeninin var olduğu varsayılır.

Dolandırıcılık Suçunda Tutuklanır Mıyım?

Dolandırıcılık, Türk Ceza Kanunu’nda “hürriyeti bağlayıcı ceza” öngörülen ve mağdurlar üzerinde ciddi ekonomik zararlar yaratan suçlardan biridir. Basit dolandırıcılık suçlarında tutuklama her dosyada otomatik olarak uygulanmaz. Ancak nitelikli dolandırıcılık (örneğin banka veya kredi kurumlarının araç olarak kullanılması, kamu kurumlarının araç olarak kullanılması, bilişim sistemleri üzerinden işlenmesi gibi) durumlarında mahkemeler genellikle tutuklama tedbirine daha kolay başvurmaktadır. Çünkü bu tür dosyalarda hem cezanın alt sınırı yüksektir hem de şüphelinin kaçma veya delilleri karartma ihtimali daha güçlü kabul edilir. Yani, dolandırıcılık suçunda tutuklama ihtimali tamamen dosyanın özelliklerine, delil durumuna ve şüphelinin soruşturmada işbirliği yapıp yapmamasına bağlıdır. Her somut olay özelinde ayrıca değerlendirme yapmak gerekir.

Banka Hesabımı Kullandılar, Tutuklanır Mıyım?

Son yıllarda sıkça karşılaşılan durumlardan biri de, bir kişinin banka hesabının suç gelirlerinin transferinde kullanılmasıdır. Halk arasında bu durum “hesap kiralama” veya “hesap açtırma” olarak bilinir. Hesap sahibi, çoğu zaman “benim bir ilgim yok, hesabımı kullandılar” şeklinde savunma yapmaktadır. Ancak savcılıklar bu durumda, kişinin hesabını kimlere ve hangi amaçla kullandırdığını, suçtan haberdar olup olmadığını araştırır. Eğer kişi, hesabının suçta kullanılabileceğini bile bile hesabını kullandırmışsa “suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama” veya dolandırıcılığa iştirak suçlamasıyla karşılaşabilir. Bu tür suçlarda da tutuklama ihtimali mevcuttur. Fakat kişi gerçekten mağdur ise, yani hesabını bilgisi dışında kullandırmışsa, tutuklama yerine adli kontrol gibi daha hafif tedbirler tercih edilebilir.

Suçtan elde edilen gelir doğrudan banka hesabına geldiğinden banka hesabı sahibinin tutuklama tedbiri ile karşılaşmaması adına elindeki delilleri Mahkemeye sunması ve savunması doğru şekilde planlaması gerekmektedir. Her somut olay özelinde ayrıca değerlendirme yapmak gerekir.  Bu şekilde mağdur olan şüpheli ya da sanıkların tutuklama tedbirine başvuru yapılmadan önce süreçten haberdar olduğu anda hukuki destek alması önem arz etmektedir.

Uyuşturucu Kullanma Suçunda Tutuklanır Mıyım?

Uyuşturucu kullanma suçu, yalnızca kullanım amaçlı ise genellikle tutuklama tedbirine gerek duyulmayan bir suçtur ve çoğu zaman adli kontrol veya tedavi yükümlülüğü uygulanır. Ancak suç satış, dağıtım veya organize şekilde ticaret içeriyorsa tutuklama olasılığı yükselir. Yani, bir kişinin evinde veya üstünde bulunan uyuşturucu miktarı, kullanım mı yoksa ticaret mi olduğunu belirler.

Tutuklama kararı verilmesi durumunda hâkim, kişinin kaçma riski, delil karartma ihtimali ve suçun işlendiği çevreyi etkileme potansiyeli gibi faktörleri değerlendirir. İlk defa yakalanan kullanıcılar çoğunlukla tedavi ve adli kontrol ile süreci tamamlar. Ancak bulunan uyuşturucu ticaret kapsamında değerlendirilirse savunma sürecinin titiz şekilde planlanması önem arz etmektedir.

Hakkımda Şikayet Var, Tutuklanır Mıyım?

Bir suçtan dolayı şikayetçi olması tek başına tutuklama nedeni değildir. Hakkında şikayet bulunan kişi, dosyanın durumuna göre savcılığa çağrılabilir, ifade verebilir veya geçici adli tedbirler uygulanabilir. Tutuklama, yalnızca kuvvetli suç şüphesi ve kaçma, delil karartma veya tanık baskısı ihtimali mevcutsa gündeme gelir. Örneğin; bir dolandırıcılık şikayeti durumunda, şüphelinin sabıka kaydı, dosyadaki deliller ve davranış biçimi tutuklama kararını etkiler. Çoğu şikâyet dosyasında, şüpheliye adli kontrol yoluyla süreç yürütülür, tutuklama nadiren uygulanır.

Trafik Kazası / Taksirli Yaralama Suçunda Tutuklanır Mıyım?

Taksirle yaralama veya ölümle sonuçlanan kazalarda tutuklama kararı, kazanın ölçüsüne, kusur oranına ve kaçma ihtimaline bağlıdır. Basit kazalarda tutuklama nadirdir; çoğunlukla adli kontrol ve soruşturma süreci uygulanır. Ancak ölümlü kazalarda sürecin yakından takip edilmesi gerekmektedir.

Kara Para Aklama Suçunda Tutuklanır Mıyım?

Mali suçlar ve aklama durumlarında, şüphelinin kaçma riski ve malvarlığını gizleme ihtimali yüksekse tutuklama uygulanır. Hâkim delilleri ve şüphelinin ifadesini değerlendirerek karar verir.

Mali Suçları Araştırma Kurulu (MASAK), şüpheli işlemleri tespit ederek rapor hazırlar. MASAK raporu; banka hesap hareketleri, para transferleri, gayrimenkul alım-satım kayıtları gibi finansal verileri içerir. Bu rapor, savcılık ve hâkim açısından kuvvetli suç şüphesi oluşturur.

• MASAK raporu ile birlikte, şüphelinin malvarlığı üzerindeki kontrolü, banka hesapları, taşınır ve taşınmazları detaylı incelenir.

• Özellikle örgütlü işlenme durumunda (birden fazla kişi ile organize hareket, şirket veya dernek aracılığıyla aklama) MASAK raporu, tutuklamanın gerekçesi olarak gösterilebilir.

Suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama suçu, örgütlü işlenmişse ve kesinleşmiş bir öncül suç cezası var ise tutuklama tedbiri gündeme gelebilir. Zira mahkemelerde şüphelilerin birden fazla kişiyle organize hareket etmesi, kaçma riskini artırdığı kanaatine oluşmaktadır.

Örgütlü olmayan ve MASAK raporlarıyla şüphelinin pasif olduğu görülen durumlarda hâkim, yurtdışına çıkış yasağı, banka hesaplarının dondurulması veya imza yükümlülüğü gibi adli kontrol tedbirlerini uygulayabilir.

TUTUKLAMA YERİNE ALTERNATİF TEDBİRLER

CMK 109. maddeye göre, tutuklama kararı yerine şu alternatifler uygulanabilir:

• Yurt dışına çıkış yasağı,

• Belirli yerlere gitmeme,

• İkamet adresini değiştirmeme,

• Belirli aralıklarla karakola imza verme,

• Güvence (teminat) yatırma.

Avukat tarafından dilekçede bu alternatif tedbirlerin somut olaya uygunluğu vurgulanmalıdır.

TUTUKLAMA KARARINA İTİRAZ DİLEKÇESİ ÖRNEĞİ 

TUTUKLAMA KARARINA İTİRAZ DİLEKÇESİ ÖRNEĞİ -2