Okuma Süresi: 8 dakika

PSİKOLOGLARIN VERGİLENDİRİLMESİ VE VERGİ DAVALARI (2024)

Psikologlar, Türkiye’de sağlık hizmeti sunan serbest meslek erbapları arasında yer alır. Bu nedenle, gelirleri ve faaliyetleri Vergi Usul Kanunu, Gelir Vergisi Kanunu ve Katma Değer Vergisi Kanunu başta olmak üzere çeşitli kanunlarla düzenlenmiştir. Psikologların vergilendirilmesi, kazançlarının türü, hizmet şekli ve gelir elde etme yöntemlerine göre değişiklik gösterir. Bu makalede, psikologların kazançlarının türü, ödemesi gereken vergiler, vergi incelemesi, maruz kalabilecekleri vergi cezaları ve bu cezalara itiraz yolları gibi konular ele alınacaktır.

İçindekiler

Psikologların Kazancının Türü (Ticari Kazanç- Serbest Meslek Kazancı)

Psikologların kazanç türü, genel olarak serbest meslek kazancı olarak değerlendirilir. Gelir Vergisi Kanunu’nun 65. maddesi gereğince, serbest meslek kazancı, şahsi mesaiye, ilmi ve mesleki bilgiye dayalı olarak bir ücret karşılığında yapılan faaliyetler sonucunda elde edilen gelirlerdir. Psikologlar, kendi bilgilerini, uzmanlıklarını ve emeklerini kullanarak danışanlarına hizmet sundukları için bu kapsamda değerlendirilirler.

Ancak psikologların kazançlarının ticari kazanç olarak değerlendirilebileceği durumlar da vardır. Eğer bir psikolog, bir klinik ya da sağlık merkezi kurarak, diğer psikologları istihdam eder ve hizmetin ölçeğini genişletirse, kazançları ticari kazanç olarak da sınıflandırılabilir. Gelir Vergisi Kanunu’nun 37. maddesi, ticari kazancı tanımlar ve bu kazancın mal veya hizmet üretimiyle elde edilen kazançları kapsadığını belirtir. Bu nedenle bir işletme çatısı altında kazanç elde eden psikologların geliri ticari kazanç olarak kabul edilebilir.

Psikologların Ödemesi Gereken Vergiler

Psikologların vergilendirilmesi, belirli kanunlar çerçevesinde düzenlenir ve kazançları üzerinden bir dizi vergi ödemek zorundadırlar. Bu vergiler şunlardır:

Gelir Vergisi

Psikologlar, elde ettikleri serbest meslek kazançları üzerinden gelir vergisine tabidir. Gelir Vergisi Kanunu’na göre, serbest meslek erbaplarının kazançları yıllık beyanname ile beyan edilmek zorundadır. Gelir vergisi oranları, kazancın miktarına göre %15 ile %40 arasında değişir. Psikologların yıl içinde elde ettikleri toplam kazançları üzerinden bu oranlar çerçevesinde gelir vergisi ödemeleri gerekmektedir.

Katma Değer Vergisi (KDV)

Psikologlar, sundukları hizmetler karşılığında Katma Değer Vergisi (KDV) ödemekle yükümlüdür. KDV Kanunu’nun 1. maddesi gereğince, psikologların sunduğu hizmetler KDV’ye tabidir. Genel KDV oranı bazı durumlarda %10 bazı durumlarda %20’dir.

Sağlık Bakanlığından Ruhsat Alan Psikologlar: %10 KDV

Sağlık Bakanlığından Ruhsatı Olmayan Psikologlar: %20 KDV öder.

Geçici Vergi

Geçici vergi, psikologların serbest meslek kazançları üzerinden üç aylık dönemler halinde beyan ettikleri bir vergi türüdür. Geçici vergi oranı %15 olarak belirlenmiştir. Geçici vergi, yıllık gelir vergisinin ödenmesi gereken kısmı olup, nihai gelir vergisinden mahsup edilir.

Damga Vergisi

Psikologlar, bazı hizmet sözleşmeleri ve resmi belgeler üzerinden damga vergisi ödemek zorunda kalabilirler. Damga vergisi oranları, belgenin niteliğine göre değişiklik gösterir.

Psikologların Vergiden Düşebileceği Giderler

Psikologlar, serbest meslek faaliyeti kapsamında elde ettikleri gelirden giderlerini düşebilirler. Gelir Vergisi Kanunu’nun 68. maddesi, serbest meslek erbaplarının hangi giderleri kazançlarından indirebileceklerini düzenlemektedir. Psikologların vergiden düşebileceği başlıca giderler şunlardır:

Kira Giderleri: Psikologlar, muayenehane veya ofisleri için ödedikleri kira bedelini vergiden düşebilirler.
Personel Ücretleri: Eğer psikolog, yanına yardımcı personel veya sekreter çalıştırıyorsa, bu personel için ödediği maaş ve sosyal güvenlik primleri gider olarak düşülebilir.
Eğitim Giderleri: Psikologların mesleki gelişim için aldığı eğitimler, katıldıkları seminerler ve konferanslara ilişkin masraflar da gider olarak gösterilebilir.
Mesleki Yayınlar: Psikologların mesleki bilgi ve becerilerini geliştirmek için satın aldığı kitaplar, dergiler ve diğer kaynaklar gider olarak vergiden düşülebilir.
Seyahat Giderleri: Psikologların mesleki faaliyetleri kapsamında yaptıkları seyahatlerin (örneğin konferans, seminer gibi) masrafları da gider olarak dikkate alınabilir.

Bu giderlerin düşülmesi, psikologların gelir vergisi matrahını azaltarak ödemeleri gereken vergiyi azaltmalarına olanak tanır. Giderlerin doğru bir şekilde muhasebeleştirilmesi ve belgelenmesi, vergi avantajı elde etmek için önemlidir.

Psikologların Hizmet İhracı (Yurt Dışına Hizmet Veren Psikologlar)

Psikologların sunduğu hizmetlerin yurt dışına yönelik olması durumunda, hizmet ihracı kapsamında değerlendirilir. KDV Kanunu’nun 12. maddesi gereğince, hizmet ihracı kapsamına giren hizmetler KDV’den muaftır. Ancak bu muafiyetten yararlanmak için bazı koşulların yerine getirilmesi gerekmektedir:

Hizmet, Türkiye’de verilmeli ancak yurt dışındaki bir kişi veya kuruluşa yönelik olmalıdır.
Hizmetin yurt dışındaki bir kişi tarafından faydalanılması gerekmektedir.

Psikologların çevrimiçi olarak yurt dışına verdiği danışmanlık hizmetleri, bu kapsama girebilir. Ancak hizmet ihracının KDV’den muaf olabilmesi için psikologların, hizmet ihracatı beyanında bulunması ve gerekli belgeleri sunması gerekmektedir.

Psikologlar Şirket Kurmak Zorunda Mıdır? (Şahıs – Sermaye Şirketi)

Psikologların, verdiği hizmetler karşılığında şirket kurabilecekleri gibi şahsi olarak gelir vergisi mükellefi olarak vergisel işlemlerini yerine getirebilecektir. Özellikle bu hususta psikologların hasılat durumuna göre şirket kurma veya gelir vergisi mükellefi olunmasını tercih etmesi önem arz etmektedir. Psikologlar şirket kurmalı mı sorusu sık sorulmaktadır. Tavsiye ettiğimiz mükellefiyet türü genellikle gelir vergisi mükellefiyetidir. Yani halk arasında şahıs şirketi olarak bilinen mükellefiyet türüdür.

Kurumlar vergisindeki artışlar, kar dağıtımlarının ayrıca vergilendirmeye tabi tutulması, şirket olunması sebebi ile noter ve ticaret odası masrafları çok yüksek olması, mali müşavir ücretlerinin gelir vergisi mükellefiyetinden daha yüksek olması, defter tasdik ücretleri vb. birçok alanda maliyetlerin daha yüksek olmasıdır.

ŞAHIS ŞİRKETLERİ	SERMAYE ŞİRKETLERİ
Kurulma masrafı nerdeyse yoktur.	Sermayeyle ve yüksek masrafla kurulur.
Genelde tek kişi olarak kurulur.	Bir ya da birden fazla kişi ile kurulur.
Şirket idaresi çok kolaydır.	Şirket idaresinde izlenen prosedürler vardır.
Artan oranlı gelir vergisi vardır.	Kurumlar vergisi (%25) vardır.
Ortak borçlardan tüm varlığıyla sorumludur.	Borçlardan şirket, sermayesi kadar sorumludur.
Tasfiye edilmesi kolaydır.	Tasfiye edilmesi çok daha zordur.

Psikologlar Hangi Vergileri Öder? Psikologlar Ne Kadar Vergi Öder?

Serbest meslek erbabı olarak faaliyet gösteren psikologların ödeyeceği vergiler: KDV muhtasar, geçici vergi ve yıllık gelir vergisi.

Limited şirket altında faaliyet gösteren psikologların ödeyeceği vergiler: KDV, muhtasar, geçici vergi ve yıllık gelir vergisi.

Psikolog Genç Girişimci Desteği ve Psikolog Vergi İndirimleri

Bu indirimlerin ve muafiyetlerin yanı sıra şahıs şirketi kuran, 29 yaşını doldurmayan ve ilk kez vergi açılışı yapan psikologlar;

Her yıl 230.000,00 TL’ye kadar olmak üzere üç sene gelir vergisinden muaftır. 230.000,00 TL üzerindeki kazançlar vergilendirmeye tabidir.
1 senelik 4-1/b psikolog bağkur primleri devlet tarafından karşılanır.

Psikolog Vergi Cezası Hesaplama

Psikolog vergi cezası hesaplanırken mükellefiyet durumu göz önüne alınarak somut olayın şartlarına göre hesaplanmalıdır. Psikolog, vergi avukatından karşılaşabileceği olası cezalar için danışmanlık alarak kesilecek vergi cezasını hesaplatabilir. Örnek vermek gerekirse; 1.000.000,00 TL hesap hareketiyle ödeme alan bir psikolog ruhsatsız çalıştığı ve KDV oranının %20 uygulandığı ihtimalinde;

KDV (%20) : 200.000,00 TL

GELİR VERGİSİ : 292.000,00 TL (Maliyet düşülmemiş hali)

ÖZEL USULSÜZLÜK : Somut olaya göre değişmektedir.

KDV ve gelir vergisine ek olarak bir kat da vergi ziyaı cezası kesilir. Yukarıdaki örneğe göre ödenecek vergi miktarı 492.000 TL’dir. (Kdv ve gelir vergisi) Ayrıca bir kat (492.000 TL) vergi ziyaı cezası kesileceğinden toplam ödenecek vergi cezası 984.000,00 TL olacaktır. Ana miktarlara aylık %2,5 gecikme faizi uygulanır. (Kasım 2023 itibariyle gecikme zammı, Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile aylık %2,5’dan aylık %3,5’a yükseltilmiştir.)

NOT : Mükellef, sahte fatura kullanma, belgede sahtecilik gibi vergi suçu da işlemişse Gelir Vergisi bakımından 3 kat ceza kesilir. Bu konuda vergi suçları yazılarımızı inceleyebilirsiniz. Bu rakamlar kesin rakamlar değildir. Alanında uzman bir avukatın detaylı hesaplama yapması, hesap hareketleri ile süreçler hakkında gerekli incelemelerde bulunması gerekir. Uygulamada vergi avukatıyla yürütülen vergi incelemelerinde bu rakamlar ciddi şekilde düştüğü ya da tamamen silindiğine sıkça denk gelinmektedir.

NOT : Kayıt dışı çalışılıp çalışılmadığı, gider miktarlar, hesap hareketleri, mükellefin konumu, özel usulsüzlük nedeni olup olmadığı, naylon fatura kullanılıp kullanılmadığı, kayıt dışı çalışmalar olup olmadığı vb. ciddi şekilde vergi cezasını değiştirebilecek faktörler bulunmaktadır. Bu konuda uzman bir kişiden destek almayan mükelleflerin 2-3 kat fazladan para cezasına maruz kaldığı, hatalı süreçler sebebiyle geri dönülemez cezalara maruz kaldığına sıkça denk gelinmektedir.

Vergilendirmeyle ilgili spesifik bir durum varsa Gelir İdare Başkanlığı web sitesinden özelge alarak hareket etmek çok doğru olacaktır.

Psikologların Vergi İncelemesi

Psikologlar da diğer serbest meslek erbapları gibi vergi incelemesine tabi olabilirler. Vergi incelemesi, mükellefin beyan ettiği gelirlerin doğru olup olmadığını kontrol etmek amacıyla vergi idaresi tarafından yapılan bir denetimdir. Psikologların defter kayıtları, serbest meslek kazanç defteri ve gider belgeleri incelenerek, vergi matrahının doğru beyan edilip edilmediği araştırılır.

Vergi incelemesi, genellikle risk analizi çerçevesinde yapılır. Vergi idaresi, mükelleflerin vergi beyannamelerini analiz ederek, olağandışı durumları tespit eder ve bu durumlara göre mükellefleri incelemeye alabilir.

Psikolog Vergi İnceleme Aşamaları

Psikolog Vergi Cezaları

Psikologlar, vergi yükümlülüklerini yerine getirmezlerse çeşitli vergi cezaları ile karşı karşıya kalabilirler. Vergi Usul Kanunu’na göre, vergi cezası gerektiren bazı durumlar şunlardır:

Eksik veya yanlış beyanname verme: Psikologlar, gelirlerini eksik ya da yanlış beyan ederlerse vergi ziyaı cezası ile karşı karşıya kalırlar. Vergi ziyaı cezası, eksik beyan edilen verginin %100’ü kadar olabilir.
Beyanname vermeme: Vergi beyannamesini zamanında vermeyen psikologlar, usulsüzlük cezasına tabi tutulabilir. Usulsüzlük cezası, mükellefin yükümlülüklerini zamanında yerine getirmemesinden kaynaklanır ve cezanın miktarı beyan edilmeyen verginin miktarına göre değişir.
Defter tutma yükümlülüğüne uymama: Serbest meslek kazanç defterini tutmayan veya usulüne uygun tutmayan psikologlara da ceza uygulanabilir.

Psikologların Vergi Cezasına İtirazı

Psikologlar, vergi cezalarına karşı itiraz hakkına sahiptir. Vergi dairesi tarafından kesilen ceza mükellefe tebliğ edildikten sonra, mükellef 30 gün içinde bu cezaya itiraz edebilir. İtiraz süreci, vergi dairesine dilekçe verilmesi ile başlar. Dilekçede, cezaya itiraz nedenleri ve varsa hatalar açıklanmalıdır.

Vergi dairesi, itiraz dilekçesini inceleyerek bir karar verir. Eğer itiraz kabul edilirse, ceza ya kaldırılır ya da düzeltilir. Eğer itiraz reddedilirse, mükellef yargı yoluna başvurabilir.

Psikologların Vergi Cezasına Karşı Dava Açması

Vergi dairesinin itirazı reddetmesi durumunda, psikologlar vergi mahkemelerine dava açma hakkına sahiptirler. Vergi cezalarına karşı açılacak davalar, Vergi Usul Kanunu’nun 377. maddesi gereğince, vergi mahkemelerinde görülür.

Dava Tarafları

Davacı: Psikolog, yani vergi cezasına maruz kalan mükellef davacı olarak yer alır.
Davalı: Vergi cezasını kesen vergi dairesi ya da Gelir İdaresi Başkanlığı davalıdır.

Görevli ve Yetkili Mahkeme

Vergi cezalarına ilişkin davalarda görevli mahkeme, vergi mahkemeleridir. Yetkili mahkeme ise, psikoloğun bağlı bulunduğu vergi dairesinin bulunduğu yerin vergi mahkemesidir. Örneğin, İstanbul’da hizmet veren bir psikolog, İstanbul Vergi Mahkemesi’nde dava açmalıdır.

Dava Açma Süresi

Vergi cezasının tebliğinden itibaren, psikologların dava açma süresi 30 gündür. Bu süre içinde dava açılmazsa ceza kesinleşir ve ödeme zorunluluğu doğar.

Dava Süreci

Dava süreci, psikologun vergi cezasının haksız olduğunu kanıtlamaya yönelik belgeler sunmasıyla başlar. Vergi mahkemesi, mükellefin sunduğu deliller ve vergi dairesinin savunması üzerinden bir karar verir. Eğer vergi mahkemesi kararı mükellef aleyhine sonuçlanırsa, Bölge İdare Mahkemesi’ne başvurarak istinaf yoluna gidilebilir.

Psikologların Vergilendirilmesi ve Vergi Davaları Sonuç

Psikologlar, serbest meslek erbabı olarak çeşitli vergi yükümlülüklerine tabi olup, gelir vergisi, KDV ve geçici vergi gibi yükümlülükleri yerine getirmek zorundadır. Vergi incelemeleri, giderlerin düşülmesi ve vergi cezalarına itiraz süreçleri dikkatlice takip edilmelidir. Vergi cezalarına karşı itiraz ve dava açma hakları bulunan psikologlar, bu süreçleri yönetmek için hukuki destek alabilirler. Vergi yükümlülüklerine uygun hareket etmek, hem maddi hem de hukuki anlamda riskleri minimize etmek için önemlidir.

SIK SORULAN SORULAR

Psikolog Vergi Cezası Ne Kadar?

Psikolog vergi cezası hesaplanırken birden fazla konu önem arz etmektedir. Kazancın ücret mi yoksa serbest meslek kazancı mı olduğu, gider miktarları, özel usulsüzlük nedeni olup olmadığı, naylon fatura kullanılıp kullanılmadığı, kayıt dışı çalışmalar olup olmadığı, ruhsatı olup olmadığı vb. bir sürü faktör bulunmaktadır. Bu faktörler tek tek vergi avukatı tarafından incelenmeli ve o şekilde hesaplama yapılmalıdır. Bu faktörler tek tek değerlendirmeden net bir hesaplama yapmak mümkün değildir.

Psikolog Hangi Giderlerini Vergiden Düşebilir?

Serbest meslek kazancına konu işin yapılması için harcanan giderler kdv ve gelir vergisinden düşmektedir. Serbest meslek erbabı psikolog, kdv ve gelir vergisinden personel gideri, kira gideri, ofis malzemeleri vb. giderleri düşebilirler.

Psikolog Vergi İncelemeleri Kaç Gün Sürer ?

Psikolog vergi incelemeleri ortalama 3 ay ile 1 yıl arasında sürmektedir. Süre; naylon fatura, kaç yıl için inceleme olduğu, vergi kesilmeyen hasta sayısı vb. faktörlere göre değişkenlik göstermektedir.

Psikolog KDV Oranı Ne Kadardır?

Hekimler ya da bunların kurmuş oldukları şirketler; Sağlık Bakanlığı’ndan sağlık hizmeti sunumu ile ilgili olarak faaliyet izin belgesi almadan sundukları sağlık hizmeti için mali mevzuatlar gereği söz konusu Kararnamedeki 3. şartı yerine getiremediklerinden dolayı da KDV oranını % 10 olarak uygulayamazlar. Muayenehanesi olmadan yukarıda bahsedilen durumdaki hekimlerin sunduğu sağlık hizmeti değil danışmanlık hizmeti olarak kabul edilir ve KDV %20 uygulanabilir.

Psikolojik danışmanlık faaliyeti çerçevesinde verilen hizmetlerin ilgili Bakanlıklardan (Sağlık Bakanlığı) izin alınmak suretiyle insan sağlığına yönelik koruyucu hekimlik, teşhis, tedavi ve rehabilitasyon hizmetleri kapsamında verilmesi halinde %10 oranda KDV uygulanır. İzin belgesi (ruhsat) yok ise KDV oranı % 20 olur. Bu kapsamda psikoloğun yaptığı işin vergi avukatı tarafından detaylı incelenmesi gerekir.

Psikolog Gelir (Kurumlar) Vergisi Nasıl Hesaplanır?

Psikologların gelir vergisi; şahıs şirketi ise artan oranlı gelir tarifesine göre hesaplanır. Anonim şirket ya da limited şirket ise kurumlar vergisi şeklinde yapılacak hesaplamada ; kazanç miktarı, giderler, genç girişim desteği, stopaj indirimleri vb. bir sürü faktör incelenmelidir.

Psikolog Vergi İncelemesi Durumunda Ne Yapmalıdır?

Psikolog hakkında vergi incelemesi başlamışsa öncelikle ücret karşılığı mı yoksa serbest meslek erbabı olarak mı çalıştığınız detaylarıyla tespit edilmelidir. Beyannameleriniz ile ödenen vergi ve kazanç durumu kıyaslanarak müfettişe detaylı açıklanmalıdır. Giderleriniz ve hesap hareketleriniz değerlendirilerek hatalı bir vergi cezası önüne geçilmelidir. gider miktarları, özel usulsüzlük nedeni olup olmadığı, naylon fatura kullanılıp kullanılmadığı, kayıt dışı çalışmalar olup olmadığı vb. bir sürü faktör tek tek incelenmelidir.

Psikolog Vergi Cezasına Karşı Davası Açılabilir Mi?

Çok detay içeren vergi incelemesi olduğu için psikolog vergi incelemesi sonrası oluşturulan rapora karşı vergi mahkemelerinde dava açılabilir. Raporda, maliyet hesabında hata, mükellefin şahsında hata, vergilendirmede hata, sayısal hesaplama hataları, gider hataları, ceza sebep hataları vb. birçok hata olabilir.

Psikolog Vergi İnceleme Dava Açma Süresi Ne Kadar?

Psikolog vergi incelemesi sonrası oluşturulan rapor ve ceza ihbarnamelerine karşı 30 gün içinde vergi mahkemelerinde dava açılmalıdır.

Psikolog Vergi Avukatı Ne Yapar?

Psikolog hakkında vergi incelemesi başlamışsa deneyimli bir avukatla süreci yürütmek olası hatalı vergi cezalarından koruyacaktır. Psikolog vergi incelemelerinde avukat desteği çok önemli olup karmaşık bu vergilendirme sürecinde maddi kayıplarınızı önleyecektir. Vergi avukatı, vergi incelemelerinde size vereceği tavsiyeler ile ceza miktarında ciddi fayda sağlayacağı gibi hatalı vergi cezalarına da en baştan engel olacaktır. Deneyimli bir vergi avukatından destek alınması bu sebeplerle son derece önemlidir.