BAĞIMSIZ ÇALIŞMA İZNİ (2025)
Yabancıların Türkiye’de yasal olarak çalışabilmeleri için bazı izinlere sahip olmaları gerekmektedir. Bu izinlerden biri de bağımsız çalışma iznidir. Ancak bağımsız çalışma izni, yaygın olarak bilinen “bir işverene bağlı olarak çalışma izni”nden bazı önemli yönleriyle ayrılır. Bu makalede bağımsız çalışma izninin ne olduğu, kimlerin başvurabileceği, başvuru süreci ve şartları ile diğer çalışma izni türlerinden farkları ele alınacaktır.
Bağımsız Çalışma İzni Nedir?
Bağımsız çalışma izni, bir işverene bağlı olmadan Türkiye’de kendi adına ve hesabına ticari, mesleki veya serbest bir faaliyette bulunmak isteyen yabancılara tanınan bir haktır. Özellikle avukat, mühendis, sanatçı, mimar, sağlık çalışanı gibi meslek gruplarına mensup yabancıların kendi işlerini kurarak faaliyet gösterebilmeleri için bu izne başvurmaları gerekir.
Bağımsız Çalışma İzninin Diğer Çalışma İzinleriyle Karşılaştırılması
Türkiye’de yabancıların çalışma izni genel olarak üç ana kategoride değerlendirilir:
-
Bağımlı Çalışma İzni: Yabancının belirli bir işverene bağlı olarak çalışmasına izin verir. Çalışma izni, işverenin başvurusu ile alınır ve yabancı sadece o işverenin yanında çalışabilir.
-
Süreli veya Süresiz Çalışma İzni: Bu izinler genellikle uzun süre Türkiye’de çalışmış ve yasal olarak ikamet etmiş kişilere verilen, bağımlı veya bağımsız çalışma şekline göre değişebilen izinlerdir.
-
Bağımsız Çalışma İzni: Yabancının kendi işini kurarak faaliyet göstermesine olanak tanır. İşverene bağlı değildir, girişimci ruhlu yabancılar için daha uygundur.
Bağımsız çalışma izni, bağımlı izne kıyasla daha fazla inisiyatif sağlar ancak başvuru süreci ve değerlendirme kriterleri daha sıkıdır.
Kimler Bağımsız Çalışma İzni Alabilir?
Bağımsız çalışma izni başvurusu yapacak kişilerin belirli koşulları sağlaması gerekir:
-
En az 5 yıl kesintisiz olarak Türkiye’de yasal olarak ikamet etmiş olmak,
-
Talep edilen mesleki faaliyeti yapabilecek niteliklere ve eğitime sahip olmak,
-
Türkiye ekonomisine, istihdamına, bilimsel ve teknolojik gelişmesine katkı sağlayabilecek düzeyde bir iş planı veya yatırım sunmak,
-
Kendi geçimini sağlayabilecek düzeyde gelir veya kaynak beyan edebilmek.
Bu şartların yerine getirilmesi halinde Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, bağımsız çalışma izni başvurusunu değerlendirmeye alır.
Başvuru Süreci Nasıl İşler?
Bağımsız çalışma izni başvurusu, e-Devlet sistemi üzerinden çevrimiçi olarak yapılabilir. Başvuru sırasında aşağıdaki belgeler talep edilir:
-
Pasaport ve noter onaylı tercümesi,
-
İkamet izni belgesi,
-
Faaliyette bulunulacak iş alanına ilişkin belgeler (meslek diploması, ruhsat vb.),
-
İş planı veya ticari faaliyet planı,
-
Mali durumu gösterir belgeler (banka hesap dökümü, sermaye beyanı vb.),
-
Vergi dairesine kayıt, ticaret odası sicil kaydı gibi belgeler (varsa).
Başvuru, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından 30 ila 90 gün içinde değerlendirilir. Gerekli görülen hallerde ek belge talep edilebilir.
Bağımsız Çalışma İzni Kaç Yıl Geçerlidir?
İlk başvuruda bağımsız çalışma izni genellikle bir yıl süreyle verilir. Ancak bu süre sonunda olumlu bir faaliyet geçmişi ve mevzuata uygunluk söz konusuysa izin uzatılabilir. Süresiz çalışma izni hakkı ise uzun vadede doğabilir.
Hangi Durumlarda İzin Reddedilir?
Aşağıdaki durumlarda bu çalışma izni başvurusu reddedilebilir:
-
Gerekli ikamet süresinin dolmamış olması,
-
Mesleki yeterliliğin kanıtlanamaması,
-
Türkiye’deki faaliyet planının yetersiz görülmesi,
-
Kamu düzeni, güvenliği veya sağlığına aykırılık teşkil etmesi,
-
Sahte veya yanıltıcı belge sunulması.
Gerekli Belgeler
| Belge | Açıklama |
|---|---|
| İkamet Belgesi | Emniyet makamlarından alınan, 5 yıllık kesintisiz ve yasal ikameti gösterir belge |
| Pasaport ve İkamet İzni | Geçerliliği devam eden pasaport ve mevcut ikamet izni belgesi |
| İş Planı / Proje Dosyası | Ekonomik faaliyetin kapsamını, katma değer ve istihdam etkisini açıklayan belge |
| Mali Yeterlilik Belgeleri | Banka hesap dökümü, gelir beyanı gibi finansal durumu gösteren belgeler |
| Ticaret Sicil Kaydı | İş kurulduktan sonra, ticaret siciline yapılan kayıt belgesi |
| Gerekirse Kamu Kurum Görüşü | İlgili bakanlık veya kurumların, başvurulan faaliyete ilişkin uygunluk görüşü (istenebilir) |
SIKÇA SORULAN SORULAR
1. Türkiye’de bağımsız çalışma izni almak için kaç yıl ikamet etmek gerekir?
En az beş yıl boyunca kesintisiz ve yasal olarak ikamet etmek gerekmektedir.
2. Öğrencilik Süresi Beş Yıllık İkamete Dahil Edilir mi?
Hayır. Öğrenci olarak geçirilen süreler beş yıllık hesaplamaya dahil edilmez. Ancak, eş ve çocuklar için istisnai durumlar söz konusudur.
3. Hangi İşler İçin Bağımsız Çalışma İzni Alınabilir?
Serbest meslek faaliyetleri, şahıs şirketi ya da sermaye şirketi kurulması gibi bağımsız ekonomik faaliyetler için kullanılabilir.
4. Çalışma İzni Verildikten Sonra Ne Yapılmalı?
İlk aşamada verilen 3 ay süreli müracaat belgesi ile işyeri açılmalı, ardından ticaret sicil kaydı yapılarak Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na bildirilmelidir.
5. İkamet Süresi Uzatılmazsa Ne olur?
İkamet izni emniyet makamlarınca uzatılmazsa bu durum Bakanlığa bildirilir ve çalışma izni geçersiz hale gelebilir.
6. Freelance Çalışanlar Bu İzni Alabilir mi?
Eğer çalışmaları belgelenebilir ve düzenli gelir elde ettiklerini kanıtlayabilirlerse, freelance çalışanlar da bu izne başvurabilir.
SONUÇ
Bağımsız çalışma izni, Türkiye’de iş kurmak ya da kendi mesleğini serbest olarak icra etmek isteyen yabancılar için önemli bir fırsattır. Ancak şartları ve süreci diğer çalışma izinlerine göre daha ayrıntılı ve özen gerektirir. Bu nedenle başvuru öncesinde profesyonel hukuki danışmanlık almak faydalı olacaktır.
