SOYADI DEĞİŞTİRME  DAVASI (2025)

Soyadı değiştirme davası, soyadlarından memnun olmayan veyahut çeşitli hukuki ve kişisel sebeplerle değiştirmek isteyen kişilerin açabileceği bir dava türüdür. Soyadı, bireyin kimlik ve kişisel haklarının bir parçası olup, hukuki düzlemde de önemli bir yere sahiptir.

SOYADI DEĞİŞTİRME DAVASI ( SOY İSİM TASHİHİ) NEDİR? 

İsim değişikliği davası, bir kişinin mevcut ismini veyahut soy ismini değiştirmek amacıyla mahkemeye başvurmasını ifade eder. Türk Medeni Kanunu’nun 27. maddesi, “isim değişikliği haklı sebeplere dayanmalıdır” diyerek bu davanın temel hukuki dayanağını ortaya koymaktadır. Bu dava, sadece isim değişikliği için açılabileceği gibi, soyadı değişikliği için de açılabilir.

HANGİ DURUMLARDA SOYADI DEĞİŞTİRME DAVASI AÇILABİLİR? 

Aşağıdaki sebeplerden birinin mevcudiyeti halinde isim veyahut soy isim değişikliği davası açılabilir, :

1. İsim, kişinin psikolojik rahatsızlık yaşamasına neden oluyorsa.
2. İsim, toplumda alay konusu oluyorsa.
3. İsim, kişinin cinsiyetiyle uyumsuzsa.
4. Kişi, dini inancını değiştirmişse ve ismi eski inancını yansıtıyorsa.
5. İsmin başka bir dilde olumsuz anlamı varsa.
6. İsmin nüfus kayıtlarında yanlış yazılması veya eksik olması

7. Soyadın kişinin sosyal ve iş yaşamında olumsuzluklara yol açması.

Soyadı Değiştirme Davasını Kimler Açabilir?

Soyadı değişikliği davasını, ergin bireyler kendileri açabileceği gibi, reşit olmayan kişiler için ebeveynleri veya yasal temsilcileri tarafından da dava açılabilir. Evli kadınlar, eski soyadlarını kullanmak istediklerinde ya da eşlerinin soyadlarının değişmesini talep ettiklerinde de soyadı değişikliği talebinde bulunabilirler.

Soyadı Değişikliği Davası Nasıl Açılır?

Soyadın değiştirilmesi için bireylerin Asliye Hukuk Mahkemesi’nde dava açmaları gerekir. Davacı, soyadı değişikliği talebini içeren bir dilekçe ile yetkili mahkemeye başvurmalıdır. Dilekçede soyadın neden değiştirilmek istendiği açık ve net bir şekilde belirtilmelidir. Zira Kanunda açıkça soyadı değişikliği talebinin haklı bir nedene dayanması gerektiği belirtilmiştir. Kanunda sebepler açıkça ve tahdidi olarak soyadı değiştirmek için gerekli nedenler açıkça sayılmamışsa da Yargıtay kararlarına göre haklı neden sayılan haller mevcuttur.

Soyadın toplum içinde gülüce sebep olması veya alay konusu olması, soyadın kişinin sosyal ve iş yaşamında olumsuzluklara yol açması, soyadın kötü bir anlam taşıması, aile bütünlüğünü koruma amacıyla soyadın değiştirilmek istenmesi, evlatlık edinme veya soybağının düzenlenmesi nedeniyle değişiklik ihtiyacı, kültürel veya dini nedenlerle soyadın uyumsuzluk yaratması bu hallerden bazılarıdır.

Soyadı değişikliği davasında haklı sebebin varlığına ilişkin iddialar tanıkla ispat edilebilmektedir. Kişilik haklarına ilişkin bir iddia olması sebebiyle dava dilekçesi en az 2 tanığın bildirilmesi ve  yargılama süresinin uzamasına sebebiyet vermemek adına ilgili tanıkların ilk celsede hazır edilmesi gerekmektedir.

Soyadı Değiştirme Davası Ne Kadar Sürer?

Davanın süreci, mahkemenin yoğunluğunu ve sunulan delillerin yeterliliğini de içeren çeşitli faktörlere bağlıdır. Ortalama olarak 4 ila 6 ay arasında bir süre içinde sonuçlanabilir. Ancak karar istinaf edilirse dava süreci uzayabilir.

SOYADI DEĞİŞİKLİĞİ TESCİL SÜRECİ

1. Gerekçeli Kararın Yazılması ve Tebliği : Kararın verilmesinden itibaren 1 ay içerisinde gerekçeli kararın yazılması zorunludur. Gerekçeli kararın yazılmasının ardından, tebliğ işlemi için talep gönderilir.

2. Kesinleşme Süresi : Gerekçeli kararın tebliğ alınmasından itibaren, 2 haftalık kesinleşme süresi beklenir. Bu süreçte istinaf başvuru süresi işler ve şerh konulmaz.

3. İlan Talebi ve Süreci : Medeni Kanun’un 27. maddesi gereği, kararın ilana çıkarılması için talep gönderilir. İlan süresi 15 gündür.

4. Kararın Kesinleştirilmesi ve Nüfusa Bildirilmesi : İlan süresinin bitiminde, kararın kesinleştirilmesi ve nüfus müdürlüğüne gönderilmesi için talep hazırlanır.

5. Nüfus Müdürlüğü İşlemleri:  Karar nüfus müdürlüğüne ulaştığında e-devlet üzerinden değişikliğin yapılmış olup olmadığını kontrol edilir. Değişiklik yapıldıysa,  nüfus müdürlüğünden randevu alınarak kimlik değiştirme işlemini gerçekleştirebilir.

SOYADI DEĞİŞTİRME DAVASI EMSAL KARARLAR 

• Soyadının toplumda alay konusu olması sebebiyle açılan davada verilen karar:

İstanbul Anadolu 14. Asliye Hukuk Mahkemesi 2021/10 E., 2021/73 K. sayılı ve 21.01.2021 tarihli kararında;

“Adın değiştirilmesi ancak haklı sebeplere dayanılarak hakimden istenebilir (TMK md. 27/1). İsim; kişinin ayrılmaz bir parçası olup, bununla anılıp tanınması, onun sahibi olan kişi tarafından benimsenmesi ile anlam ifade eder. İsmini benimsemeyen kişinin değiştirmek istemesi en doğal hakkıdır. (Yargıtay 18. HD., 13.11.2014, E: 2014/9883, K: 2014/16110). Toplanan delillerden davacının … olan soy ismiyle dalga geçilmesi nedeniyle nefret eder hale geldiğini, bu nedenle davacının … olan soy isminin “….” olarak değiştirilmesini istedikleri anlaşılmakla, TMK’nın 27/1. maddesi uyarınca..” denilerek davanın kabulüne karar verilmiştir.

• Evlenen Kadının Önceki Soyadını Kullanmasına İzin verilmesi sebebine dayalı açılan davada verilen karar :

“Dava, evlenen kadının önceki soyadını kullanmaya izin davası olup, eşine ve nüfus müdürlüğüne yöneltilmiştir. TMK 187. maddesi hükmü ile “kadın, evlenmekle kocasının soyadını alır….” şeklinde yasal bir düzenleme bulunmakta ise de; isteme ilişkin Türkiye Cumhuriyeti Devletini’nin tarafı olduğu Uluslararası Sözleşmeler ile Hukuk Genel Kurulu’nun 2014/2-889 Esas-12015/2011 Karar ve 30/09/2015 günlü kararı doğrultusunda

TMK’nın 187. maddesi, Soyadı Kanununun 4. maddesi, Soyadı Nizamnamesi’nin 17. maddesi ve Nüfus Hizmetleri Kanunun Uygulanmasına İlişkin Yönetmeliğin 55. maddesinin Avrupa İnsan Hakları Sözleşme hükümleri ile çatışması nedeniyle Anayasa’nın 90. maddesinin 5. fıkrası gereğince sözleşme hükümlerinin esas alınması gerektiğine ilişkin içtihadı doğrultusunda, evli olan davacının kızlık soyadını kullanmak istemesinin kadın- erkek eşitliği ve cinsiyet ayrımcılığının ortadan kaldırılmasına dair temel insan hakları gereği olduğu sonuç ve kanaati ile davanın kabulüne ve davacının evlilik öncesi soyadını kullanmaya izin verilmesine dair aşağıdaki şekilde karar vermek gerektiği sonuç ve kanaatine varılmıştır.”  denilerek davanın kabulüne karar verilmiştir.

NOT: Soyadının değiştirilmesi davası Asliye Hukuk Mahkemelerinde Nüfus Müdürlüğüne karşı açılmakta iken evlenen kadının önceki soyadını kullanmasına izin verilmesi sebebine dayalı davalar Aile Mahkemelerinde hem eş hem de Nüfus Müdürlüğüne karşı açılmalıdır. 

• Soyadın kişinin sosyal ve iş yaşamında olumsuzluklara yol açması sebebiyle açılan davada verilen karar : 

Büyükçekmece 1. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 2021/106 Esas, 2021/257 K. sayılı ve 01/04/2021 tarihli kararı ,

“Davacı vekili 16/02/2021 tarihinde sunduğu dava dilekçesi ile; müvekkilinin … olan soy adının özel ve iş yaşamında sorunlar yarattığını beyanla … olarak değiştirilmesini talep ve dava etmiştir. Davacının soyisim değişikliğinde engel hal bulunmayıp talebininde haklı olup kayden de engel bulunmadığından “….” olan soyisminin “….” olarak değişmesi yönündeki davasının nüfus temsilcinin katıldığı duruşmada kabülüne karar vermek gerekmiştir.” denilerek davanın kabulüne karar verilmiştir.

SOYADI DEĞİŞTİRME DAVASI DİLEKÇE ÖRNEĞİ